саро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца; незак.
1. Адчуваць сорам, няёмкасць за свае ўчынкі, паводзіны і пад.
С. расказаць пра сваю віну.
С. свайго бруднага адзення.
2. Бянтэжыцца, канфузіцца.
С. незнаёмых людзей.
С. пець.
Не трэба с. сваіх слёз.
|| зак. асаро́міцца, -млюся, -мішся, -міцца (да 1 знач.) і пасаро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца.
Дзяцей бы пасаромелася!
Пасаромеўся позна званіць сябру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́ла.
1. нескл., н. Музычны твор або яго частка, прызначаная для выканання адным музыкантам, спеваком або танцорам.
С. для цымбалаў з аркестрам.
2. нескл., н. Выкананне такога твора адным чалавекам.
С. на баяне.
3. прысл. Без удзелу каго-н., асобна ад іншых (пра выкананне музычных твораў, танцаў).
Танцаваць, пець с.
|| прым. со́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарлапа́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што і без дап.
Разм. Моцна, на ўсё горла крычаць, пець; гарланіць. Недзе кудахтаюць куры, гарлапаніць певень. Бажко. У .. шынку ўжо гарлапанілі песню. Асіпенка. // Крыкліва гаварыць, спрачацца, дамагаючыся свайго.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распе́цца, ‑пяюся, ‑пяешся, ‑пяецца; ‑пяёмся, ‑пеяцеся; зак.
1. Прапеўшы некаторы час, запець лёгка і свабодна.
2. Пачаўшы пець, захапіцца спевамі. [Дуня:] — Нешта мы с[ёння] распеліся!.. — Але ці будзем скакаць? — не пераставала дурэць Ганна Карнілава. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́таваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго.
Берагчы каго‑н.: шкадаваць. Хіба ж праўда, што не варта Пець аб працы, барацьбе, Пра людзей жывых, упартых, Што не літуюць сябе? Ліхадзіеўскі.
літава́ць, ‑ту́ю, ‑ту́еш, ‑ту́е; незак., што.
Уст. Паяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́ці: нецямі не адбудзеш («ссылка на неимение», Гарэц.), параўн. рус. нети ’дваране, якія не нясуць дзяржаўнай службы’: пробыл в нетех. Да нет ’няма’, гл. Фасмер, 3, 68; сюды ж, паводле Карскага (2–3, 77), адносіцца і мін. пець ’невядома’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напаўго́ласа, прысл.
Не моцна, не гучна, не на поўны голас. Пець напаўголаса. □ Васіль захадзіў па пакоі ўзад і ўперад, дэкламуючы верш напаўголаса. Дуброўскі. Заранік і Наташа схіліліся над столікам і, разглядаючы альбом са здымкамі, гаварылі паміж сабой напаўголаса. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мурлы́каць ’муркаць’, ’гаварыць, напяваць мяккім голасам’, (ТСБМ, Яруш.). Рус. мурлыкать, мурлычить, варон. ’неразборліва гаварыць’, кастр. ’дрэнна спяваць’, кур. ’няясна чытаць’, пск., цвяр. ’манатонна, журботна і ціха пець’. Бел.-рус. ізалекса. Гукапераймальнае (Фасмер, 3, 13). Гэтак жа Васілеўскі (Прадукт. тыпы, 79).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зла́дзіцца сов., в разн. знач. сла́диться;
з. пець — сла́диться петь;
не́шта ў іх не ~дзілася — что́-то у них не сла́дилось
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
страхII нареч. (очень), разг. страх, стра́шна, страшэ́нна, на́дта, ве́льмі;
страх люблю́ петь страх як люблю́ спява́ць, страшэ́нна люблю́ пець.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)