подво́рный ист. падво́рны;
подво́рная кни́га падво́рная кніга;
подво́рная по́дать падво́рны пада́так.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
харчпада́так, ‑тку, м.
Гіст. Харчовы падатак з сялянскіх гаспадарак, уведзены ў 1921 г. замест харчразвёрсткі і заменены ў 1923 г. адзіным сельскагаспадарчым падаткам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яса́к, ‑у, м.
1. Падатак у Рускай дзяржаве, які збіралі на карысць казны з народаў Паволжа і Сібіры.
2. Уст. Умоўны знак, сігнал.
[Ад цюрк. jasaq — падатак, даніна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пагалоўшчына ’пагалоўны падатак’ (Нас.), ’частавинне свежыной тых, хто дапамагаў забіць, разабраць і спарадкаваць кабана’ (Сл. ПЗБ, Нар. сл., мядз.). Рус. поголовщина ’пагалоўны збор, узбраенне, паўстанне’, ст.-рус. поголовщина (‑чина, ‑шина) (XVII ст.) ’пагалоўны падатак; забойства; пакута за забойства, усеагульны вайсковы збор’, польск. glówszczyżna ’пакута за забойства (за галаву)’. Да галава. (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сярэ́бшчына ’абрад адорвання маладых’: на сярэбшчыну гукаюць, як едуць па нявесту (Мат. Гом.), ст.-бел. сере́бщина, сере́бщизна ’грашовы падатак серабром’ (Ст.-бел. лексікон, Сташайтэне, Абстр. лекс.). Параўн. укр. сере́бщина ’падаткі на вайсковыя патрэбы, падатак на зямлю’. Да серабро́ (гл.), сумніўна атаясамленне з укр. сербщи́на ’работа на пана, паншчына’, гл. ЕСУМ, 5, 216.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пропорциона́льный прапарцыяна́льны;
пря́мо пропорциона́льные величи́ны мат. пра́ма прапарцыяна́льныя велічы́ні;
пропорциона́льный нало́г эк. прапарцыяна́льны пада́так.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзесяці́на, ‑ы, ж.
1. Мера зямельнай плошчы, роўная 2400 кв. сажням або 1,09 га, якою карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы.
2. Уст. Падатак на карысць царквы ў размеры адной дзесятай часткі даходу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́даць, ‑і, ж.
Гіст. Падушны падатак, які плацілі сяляне і мяшчане ў дарэвалюцыйнай Расіі. Лес, да ніткі абадраны, Як за подаці мужык, Замест лісця ў бель убраны, Іней тчэ яму башлык. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лен, ‑а, м.
Гіст.
1. Спадчыннае зямельнае ўладанне ў эпоху феадалізму, якое давалася васалу пры ўмове, калі ён нёс ваенную службу і выконваў іншыя павіннасці; феод.
2. Падатак, які збіраўся з такога зямельнага ўладання.
[Ням. Lehn.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўро́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Разм. Дрэнны, нізкі ўраджай; недарод. Лугіны былі захоплены працай, бо ўсе ведалі, што скора надыдзе восень, што няўрод і неўмалот у гэтым годзе, а стараста з ураднікам — будуць збіраць падатак. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)