датыка́льны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для дотыку, абмацвання. Датыкальныя органы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выдзяля́льны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для выдзялення рэчываў арганізмамі. Выдзяляльныя органы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

о́рган, ‑а, м.

1. Частка расліннага ці жывёльнага арганізма, якая выконвае пэўную функцыю. Органы пачуццяў. Сэрца — орган рэдкай працаздольнасці.

2. перан. Сродак, зброя. Суд у нашай краіне — гэта не толькі орган прымусу. «Звязда».

3. Установа, арганізацыя, якая ўваходзіць у склад сістэмы ўпраўлення і выконвае пэўныя функцыі ў розных сферах грамадскага жыцця. Органы савецкай улады. Гаспадарчыя органы. □ Да вайны .. [Лёня] працаваў у Мінску ў органах бяспекі. Новікаў. У брыгадзе выбраны савет з найбольш актыўных і паважаных работнікаў. На кароткіх сваіх пасяджэннях пасля работы гэтыя аўтарытэтныя брыгадныя органы падводзяць вынікі работы за дзень. Кулакоўскі.

4. Перыядычнае выданне, якое выпускаецца якой‑н. партыяй, арганізацыяй і выражае іх погляды і дзейнасць.

5. Састаўная частка розных прылад, якая выконвае пэўную функцыю. Сепарыруючыя органы камбайна. Рабочыя органы бараны.

•••

Правізорныя органы — часовыя органы ў зародкаў і лічынак мнагаклетачных жывёлін, якія знікаюць у працэсе развіцця арганізма.

Рудыментарны орган — орган, які страціў сваё значэнне ў працэсе гістарычнага развіцця арганізмаў або які знаходзіцца на шляху да поўнага знікнення.

[Ад грэч. órganon — прылада, інструмент.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слых, -у, м.

1. Адно з пяці знешніх пачуццяў, якое дае магчымасць успрымаць гукі.

Органы слыху.

2. Здольнасць правільна ўспрымаць і аднаўляць музычныя гукі.

Абсалютны с.

Падбіраць музыку на слых.

3. Вестка, гаворка пра каго-н., звычайна нічым яшчэ не падмацаваная.

Сярод людзей пра гэта пайшоў нядобры с.

◊

Ні слыху ні дыху (разм.) — няма ніякіх вестак.

|| прым. слыхавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Слыхавыя органы.

С. апарат.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жа́бры, -аў, адз. жа́бра, -ы, ж.

Органы дыхання рыб і некаторых водных жывёлін.

◊

Узяць за жабры каго-н. — прымусіць да чаго-н.; паставіць у бязвыхаднае становішча.

|| прым. жа́бравы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

саве́цкі в разн. знач. сове́тский;

~кія о́рганы — сове́тские о́рганы;

○ Геро́й Саве́цкага Саю́за — Геро́й Сове́тского Сою́за;

Саве́цкая А́рмія — ист. Сове́тская А́рмия;

Саве́цкая гва́рдыя — ист. Сове́тская гва́рдия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзетаро́дны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Прызначаны для нараджэння патомства; палавы. Дзетародныя органы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пачу́цце, ‑я, н.

Здольнасць адчуваць, успрымаць з’явы аб’ектыўнай рэальнасці. Органы пачуццяў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ао́рта, -ы, ДМ -рце, мн. -ы, ао́рт і -аў, ж.

Самая буйная, галоўная артэрыя, якая жывіць артэрыяльнай кроўю органы цела.

|| прым. ао́ртавы, -ая, -ае, ао́ртны, -ая, -ае і аарта́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стравава́нне, ‑я, н.

Ператраўліванне і засваенне стравы арганізмам. Органы стрававання. Працэс стрававання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)