Моўсянібыта’ (Гарэц., Нас.). Да моў (гл.) і прасл. дзеяслоўнае ўтварэнне > -ся, якое з займенніка сʼ = сь (гл. Карскі 2-3, 90 і 97; ESSJ SG, 1, 325).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

упяцяры́х, прысл.

Колькасцю ў пяць асоб (рознага полу) або істот (ніякага роду). Калень гэты, нібыта яго ўзялі і наўмысля пагаблявалі, роўны і гладкі, што твой стол. Можна сесці ўпяцярых. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бо́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Адзывацца звонкім гулам (пра звон, гадзіннік і пад.). Звон, нібыта на хаўтуры, засмучона з вежы бомкаў... Дубоўка. // Звонка гусці. У палісадніку працавіта бомкаў чмель. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акульты́зм, ‑у, м.

Агульная назва містычных вучэнняў, якія сцвярджаюць, быццам у прыродзе існуюць таямнічыя, звышнатуральныя сілы, з якімі людзі нібыта могуць уступаць у зносіны пры дапамозе магічных дзеянняў, заклінанняў і пад.

[Ад лац. occultus — схаваны, тайны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паспіло́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Спілаваць усё, многае. Вось яны прыгажуны кедры на... сасонках! Нібыта які чараўнік паспілоўваў сасонкі на паўметра ад зямлі, а тады пастаўляў на іх кедры. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таню́сенькі, ‑ая, ‑ае.

Вельмі тоненькі. Аж гляджу — трымае мая Ганна аберучкі цэлы сувой палатна, танюсенькага, бялюсенькага, бы снег той. Кірэйчык. І чайкі, нібыта прачнуўшыся пасля працяглага сну, плакалі танюсенькімі галасамі. Карамазаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накалыха́цца, ‑лышуся, ‑лышашся, ‑лышацца; зак.

Разм. Уволю або доўга пакалыхацца. Ішоў.. [рыбак] ціха, з асалодай, нібыта быў рады, што накалыхаўся за дзень на хвалях ад цеплаходаў і нарэшце ідзе па цвёрдай зямлі. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцепану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Разм. Раптам здрыгануцца, уздрыгнуць, скалануцца. Ніка сцепанулася можа ад лёгкай жуды, можа ад холаду. Караткевіч. Міця спалохана сцепануўся, нібыта яго нехта піхнуў у спіну. Арочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

злубяне́ць, ‑ее; зак.

Разм. Стаць каляным, нягнуткім, як луб. Холад .. [Стась і Казімірыха] адчулі, калі ўжо беглі да Нежыхава, калі ўжо злубянела на іх вопратка і дрыготка заляскалі зубы. Сабаленка. Калашыны штаноў злубянелі, нібыта бляшаныя зрабіліся. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

страшэ́нны, ‑ая, ‑ае.

Вельмі страшны; жудасны. [Людзі] былі напалоханы страшэнная стралянінаю. Мележ. На бледным, без крывінкі, твары [са] шчыльна сціснутымі вуснамі ляжаў адбітак страшэнных пакут. Васілевіч. У паветры была страшэнная духата — нібыта збіралася па дождж... Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)