рэкру́тчына, ‑ы, ж.

Рэкруцкая павіннасць. Цяжкая салдацкая служба цару і рэкрутчына паслужылі паэтычным матэрыялам для многіх народных песень. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дварэ́ц, -рца́, мн. -рцы́, -рцо́ў, м.

Будынак, у якім пражывае манарх са сваёй сям’ёй, а таксама вялікі і прыгожы па архітэктуры будынак наогул; палац.

Мармуровыя дварцы Венецыі.

|| прым. дварцо́вы, -ая, -ае.

○

Дварцовы пераварот — змена манарха прыдворнай знаццю без удзелу народных грамадскіх мас.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

імправіза́тар, ‑а, м.

Той, хто імправізуе, мае здольнасць імправізаваць. Выдатным імправізатарам і непераўзыдзенай расказчыцай народных апавяданняў і казак была прабабка паэта [М. Багдановіча]. Майхровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэцэпту́ра, ‑ы, ж.

1. Сукупнасць звестак аб выпісванні і прыгатаванні лякарстваў.

2. Сукупнасць звестак аб прыгатаванні чаго‑н. Рэцэптура беларускіх народных страў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́зачнік, ‑а, м.

Складальнік або расказчык казак (у 1 знач.). У народных казачнікаў і апавядальнікаў Я. Колас вучыўся вобразнасці і выразнасці мовы. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сі́рын, ‑а, м.

1. У старажытнай рускай літаратуры і народных паданнях — фантастычная птушка з тварам і грудзьмі жанчыны.

2. Невялікая птушка сямейства соў.

[Ад грэч. seirēn — сірэна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рапсо́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Вандроўны пясняр, збіральнік народных песень, выканаўца эпічных паэм у Старажытнай Грэцыі. Калісьці, у старой Эладзе, хадзілі вандраваць рапсоды. Дубоўка.

[Грэч. rhápsōdoi ад rháptō сшываю і ōdē песня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэйд², -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Набег рухомых ваенных сіл у тыл праціўніка з мэтай ажыццяўлення баявых дзеянняў.

Р. партызанскіх атрадаў.

2. перан. Нечаканая рэвізія, праверка дзейнасці якіх-н. аб’ектаў, што праводзіцца групай актывістаў па заданні грамадскіх арганізацый.

Р. народных кантралёраў.

|| прым. рэ́йдавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

саўнарко́м, ‑а, м.

Гіст. Савет Народных Камісараў. Па стромкіх усходах чалавек сыходзіў з трыбуны. Пніцкі ўспомніў, што толькі што паслухаў яго прамову. Старшыня Саўнаркома. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паперакрэ́сліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Перакрэсліць усё, многае. Паперакрэсліваць старонкі. □ Загалоўкі я падаваў з народных прыказак і прымавак. Маргун іх паперакрэсліваў і панапісваў свае. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)