я́сачка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑чцы, Т ‑ай (‑аю); Р мн. ‑чак; ж.
Абл. Ласкавы зварот да каго‑н. Шэпчуць нечыя вусны: — Як цябе я люблю, мая ясачка. Зарыцкі. — Куды ж ты, мая ясачка, пойдзеш? Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́шай, прысл.
Тое, што і вышэй. Дык ідзі ж, мая краіна,.. Яшчэ вышай, далей. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мая (у 1 знач.). У тую майскую ноч была першая веснавая навальніца. Даніленка.
2. Які мае адносіны да свята 1‑га Мая; першамайскі. Шуміць наша радасць, Як майскі парад. Колас.
•••
Майскі жук гл. жук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёсць¹.
1. Форма цяпер. часу ўсіх асоб адз. і мн. ліку дзеяслова быць; існуе, маецца ў наяўнасці.
Ё. сябры.
Ё. спадзяванне.
2. Служыць звязкай у састаўным іменным выказніку.
Што ё. сумленне? Закон ё. закон.
Гаспадарка ё. мая апора.
◊
Што ёсць духу (разм.) —
1) вельмі хутка (бегчы, ехаць і пад.);
2) вельмі моцна (крычаць і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
страсць, -і, мн. -і, -е́й, ж.
1. Нястрымнае каханне, моцнае пачуццёвая цяга, захапленне.
Загарэцца страсцю да каго-н.
2. Моцнае захапленне чым-н., аддача ўсіх сваіх душэўных сіл якой-н. справе; натхненне, уздым, запал.
Са страсцю гаварыць, выступаць.
3. Пастаянная прыхільнасць да чаго-н., моцная цяга да чаго-н.
С. да кніг.
Тэатр — мая с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пабуксава́ць, ‑суе; зак.
Буксаваць некаторы час. Прайшлі дажджы, і мая «калымага» ў двух ла[г]чынах добра пабуксавала. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
латы́нь, ‑і, ж.
Лацінская мова. І калі нават мова мая замаўчыць, То не зробіцца мёртвай латынню. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вандзігаць ’напружана працаваць (?)’ (КЭС): «А што ж, браток, мая справа такая: свята адпачывай, будні працуй. Была пара, вандзігаў і я так, ого-о!» (Ц. Гартны). Вандзігаць < *вандзіга, якое можа быць звязана з вандраваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіхібо́ ‘магчыма’ (беласт., Ніва, 1995, 28 мая), сіхі́бо ‘мо, можа быць’ (Чэрн.), сыхыба́, сыхы́б ‘хіба’ (драг., З нар. сл.). Магчыма, спалучэнне ўказальнага займенніка сі (гл. сей) і злучніка хіба (гл. хіба). Параўн. сыба́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сястры́ца, ‑ы, ж.
Разм.
1. Памянш.-ласк. да сястра (у 1, 3 знач.). Малы з бацькаўскім выглядам частаваў меншую сястрыцу. Чорны. — Сястрыца! — пазваў .. [Лібу] ранены на мыліцах. Гартны.
2. Фамільярна-ласкавы зварот да асобы жаночага полу. [Маці:] — А мая ж ты сястрыца! А мая ж ты галубка! Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)