бязгрэ́шны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не зрабіў граху, правіннасці; маральна чысты. Бязгрэшны чалавек. Бязгрэшнае дзіця.
2. Які не мае ў сабе нічога агіднага, дрэннага; чысты. Бязгрэшныя забавы. Бязгрэшнае каханне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фарсу́н, ‑а, м.
Разм. Той, хто любіць фарсіць. У гэтым стомленым, азызлым і, мусіць, маральна зламаным чалавеку цяжка было пазнаць былога віленскага фарсуна, атлета і бадзёрага прыгажуна-мужчыну. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., каго-што.
1. Надаваць цвёрдасць, пругкасць, трываласць шляхам моцнага награвання і хуткага ахаладжэння.
Г. жалеза.
2. перан. Рабіць фізічна або маральна ўстойлівым, здольным пераносіць цяжкія і неспрыяльныя ўмовы.
Г. волю.
|| наз. гартава́нне, -я, н. і гарто́ўка, -і, ж.
|| прым. гартава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Гартавальная печ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.
1. што. Надаць металічнаму вырабу большую цвёрдасць шляхам награвання і хуткага ахаладжэння.
2. перан. Зрабіць фізічна і маральна моцным, стойкім, вынослівым.
З. здароўе.
|| незак. загарто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. загарто́ўванне, -я, н. і загарто́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Чалавек атрымаў добрую загартоўку.
|| прым. загарто́вачны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.
1. Рабіць калекам (калекай).
Вайна калечыць людзей.
2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.
К. душу.
Нельга к. характар дзяцей.
|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кале́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.
1. Рабіць калекам (калекай). Нас, малых, калечылі і фізічна і маральна. Бядуля. — Як жа гэта вы дапушчаеце, каб людзі на вашых вачах калечылі адзін другога? Колас. // Пашкоджваць, раніць (цела, рукі, ногі і інш.). Калечыць ногі.
2. перан. Псаваць, нявечыць маральна, рабіць непаўнацэнным. Калечыць жыццё. Калечыць душу. // Псаваць, скажаць, надаваць чаму‑н. іншую форму, сэнс. Зрэбная кашуля скрозь вылатаная, але яна не можа ўжо калечыць абрысы.. [Любінага] цела. Чорны. Асабліва псуюць і калечаць мову бяздумным калькавыя пераклады і так званыя канцылярызмы. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перараджэ́нец, ‑нца, м.
Пагард. Той, хто ідэйна, маральна перарадзіўся, здрадзіў перадавым, прагрэсіўным, рэвалюцыйным ідэалам. [Відук:] Вікуру мы ведаем як бальшавіка, а вось Хмару... як перараджэнца, як апартуніста. Гурскі. [Шэмет:] — Трэба ставіць пытанне аб выключэнні .. [Мароза] з партыі як перараджэнца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбэ́сціць, ‑бэшчу, ‑бэсціш, ‑бэсціць; зак., каго-што.
1. Прывучыць да дрэнных звычак, маральна распусціць. — Аўдзееў іх [абібокаў, зладзеяў] разбэсціў, а яны разышліся і робяць, што хочуць, — расказвала Аня. Дуброўскі.
2. Зрабіць непаслухмяным; разбалаваць. Разбэсціць дзіця. □ — [Валодзя] разбэсціў Мішу.., дазваляе яму спісваць задачы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбэ́сціцца, ‑бэшчуся, ‑бэсцішся, ‑бэсціцца; зак.
1. Прывучыцца да дрэнных звычак, маральна распусціцца. Век жылі без ясляў, дзяцей пад копамі гадавалі.. А цяпер разбэсціліся. Давай ім лёгкае жыццё. Б. Стральцоў. — Твой Віктар проста п’яніца і бабнік! Зусім разбэсціўся... Ваданосаў.
2. Стаць непаслухмяным; разбалавацца, раздурэць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разві́нчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад развінціць.
2. у знач. прым. Разм. Пазбаўлены душэўнай раўнавагі, маральна і фізічна знясілены. Развінчаныя нервы.
3. у знач. прым. Разм. Няцвёрды, віхлясты, расслаблены (пра хаду, рухі, жэсты і пад.). Гуляе ў скверы абармот Развінчанай паходкай. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)