дадра́ць, ‑дзяру, ‑дзярэш, ‑дзярэ; ‑дзяром, ‑дзераце; зак., што.
Разм.
1. Скончыць драць (у 1–6 знач.). Дадраць паперы.
2. і чаго. Надраць дадаткова. Дадраць моху. Дадраць бульбы.
3. Разм. Канчаткова надраць, знасіць (адзенне, абутак і пад.). Дадраць боты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарладзёр, ‑а, м.
Разм. груб.
1. Гарлапан, крыкун. Гарладзёр ён, вось хто, — прыйшла на дапамогу Нэлі Марфа.. — Горла драць дык кожны можа, калі ў сваёй хаце сядзіць. Савіцкі.
2. Пра тое, што моцна дзярэ горла. Не тытунь, а гарладзёр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзе́рці несов., см. драць;
◊ вялі́кая лы́жка рот дзярэ́ — посл. в за́висти нет коры́сти; мно́го жела́ть — добра́ не вида́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вухадралы ’?’ (Ракітны, КТС). Відаць, іранічнае ўтварэнне ад вуха (гл.) і драць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раздра́й ’разгубленасць, неўсталяванасць, нестабільнасць’ (ЛіМ, 1994, 25 крас.). Ад раз- і драць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сем, сямі, Т сямю, ліч. кольк.
Лік і лічба «7». Напісаць лічбу 7. Сем у пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 7. Сем вучняў. Сем алоўкаў. □ Сем разоў адмерай, а раз адрэж. Прымаўка. Чорт сем пар лапцей стаптаў, пакуль такую пару дабраў. Прыказка.
•••
Драць сем шкур гл. драць.
За сямю замкамі (пячацямі) гл. замок.
Злупіць (садраць) сем шкур гл. злупіць.
Сагнаць сем патоў гл. сагнаць.
Сем карабоў гл. кораб.
Сем пятніц на тыдні ў каго гл. пятніца.
Спусціць (зняць) сем шкур гл. спусціць.
У адзін дзень сем перамен — тое, што і сем пятніц на тыдні (гл. пятніца).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аддратва́ць ’крэпка пабіць (кнутом)’ (Шат.). Магчыма, ад дратва ’прасмалены канат’, але гэта вельмі прафесійная назва. Калі лічыць, што ад‑дратаваць паходзіць ад першаснага драць, марфалогію дзеяслова цяжка вытлумачыць, не прыняўшы версіі аб кантамінацыйным паходжанні слова на аснове тратаваць (< польск. tratować) і драць (Міхневіч, БЛ, 1973, 3, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тере́ть несов.
1. це́рці; шарава́ць;
тере́ть лицо́ це́рці твар;
2. (измельчать) це́рці; (тёркой) драць; дзе́рці;
тере́ть кра́ски це́рці фа́рбы;
тере́ть хрен драць (дзе́рці) хрэн;
3. (причинять боль) му́ляць, це́рці;
сапо́г трёт но́гу бот му́ляе (трэ) нагу́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Латухе́я ’драная бульба’ (чэрв., Жд. 3) — новае рэгіянальнае ўтварэнне з суф. -ėja ад латашыць ’рваць’, ’драць’ (гл.).⇉.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наказлава́цца экспр. ’наванітаваць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Гл. казлаваць ’ванітаваць’, казльі© 2 (у выразе казлы драць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)