прачы́стая, ‑ай, ж.
Адно з царкоўных свят — дзень смерці багародзіцы (15 жніўня ст. ст.). Аднойчы, памятаю, туды недзе пад прачыстую, добрае ўсталявалася надвор’е. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагле́дзець сов. вы́смотреть, присмотре́ть;
н. сабе́ до́брае ме́сца для адпачы́нку — вы́смотреть (присмотре́ть) себе́ хоро́шее ме́сто для о́тдыха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паго́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Стан атмасферы ў данай мясцовасці. Сухая пагода. Марозная пагода. □ Лета было добрае, пагода спрыяла ўраджаю і рабоце. Колас. // Добрае надвор’е. Як мінае бура, настае пагода. Вось таму мне мілы росквіт веснавы. Гурло. Дым слупамі — на пагоду — Падымаецца ўгару. Калачынскі. Хто дажджом косіць, той пагодаю сушыць. З нар.
•••
Рабіць пагоду гл. рабіць.
Чакаць з мора пагоды гл. чакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́лкасць, ‑і, ж.
Добрае гучанне; звонкасць, гучнасць. — Хораша выходзіць! — забыўшы ўсё на свеце, захоплены гулкасцю і выразнасцю водгулля, прамовіў Садовіч і гукнуў яшчэ раз. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзянні́к, дзенніка, м.
Накрытая загарадка, дзе трымаюць жывёлу ўдзень і ў добрае надвор’е. Шкадавалі карову, якая зусім нядаўна ляжала на дзённіку і ціхенька рыкала. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скаламбу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
Сказаць каламбур. — Слаўная ты кабетка, бабка Параска! — прамовіў настаўнік. — І сэрца тваё добрае і розум твой разумны! — скаламбурыў ён. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчасце, доля, дабро, добрае, памыснасць, фартуна
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
адхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак.
1. што. Паспешліва адняць.
А. руку ад агню.
2. каго-што. Набыць, дастаць (пра што-н. добрае; разм.).
А. добры гарнітур.
3. што. Атрымаць, зарабіць (разм.).
А. вымову.
А. двойку.
4. што. З сілай адарваць, адрэзаць, адкусіць (разм.).
А. сякерай галіну.
|| незак. адхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сорт, -у, М со́рце, мн. сарты́, -о́ў, м.
1. Тое, што і гатунак.
Першы с. (таксама перан.: пра што-н. вельмі добрае). Мука першага сорту.
2. Разнавіднасць якой-н. культурнай расліны, якая адрозніваецца ад іншых раслін гэтага ж віду якімі-н. каштоўнымі якасцямі.
Высокаўраджайныя сарты пшаніцы.
|| прым. сартавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́шня, ‑і, ж.
Памяшканне, дзе сушаць снапы збожжа ці лёну; асець. Вы паглядзіце, гумно ў вас там стаяла добрае з сушняй. Ермаловіч. У сушні .. [Зося і Міхалка] прытуліліся адпачыць і паснулі на кастрыцы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)