жо́ўты, -ая, -ае.
1. Які мае колер аднаго з сямі асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж аранжавым і зялёным; колеру яечнага жаўтка.
Жоўтая фарба.
2. перан. Згодніцкі, прадажны; нізкапробны.
Жоўтая прэса.
3. Як састаўная частка некаторых батанічных, медыцынскіх, мінералагічных назваў.
Жоўтая лілія.
○
Жоўтая ліхаманка — вострая заразная хвароба, якая распаўсюджана ў трапічных краінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́цат, ‑у, М ‑цаце, м.
Раствор воцатнай кіслаты — вадкасць з рэзкім кіслым смакам (ужываецца як вострая прыправа ў ежу, для кансервавання прадуктаў і інш.). Для салатаў лепш ужываць араматызаваны воцат. «Работніца і сялянка».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сутыкне́нне, -я, н.
1. гл. сутыкнуцца.
2. перан. Вострая спрэчка, сварка на глебе рознагалосся.
С. з сябрам.
3. перан. Сутычка, бой.
Узброенае с.
4. перан. Непасрэдныя зносіны, сувязь, знаёмства з чым-н.
С. з рэчаіснасцю.
5. перан. Проціпастаўленне чаго-н. супярэчнага, несумяшчальнага, уступленне ў канфлікт, у варожыя адносіны.
С. інтарэсаў.
С. характараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Стрэ́мка ‘вострая тонкая трэска, востры асколак шкла, металу, які залез пад скуру’ (ТСБМ; віл., ст.-дар., пух., Сл. ПЗБ; Шпіл.), стро́мка, стрэ́мка ‘тс’ (Байк. і Некр., ЛА, 3), стро́мка ‘тс’ (Касп.). Звязана чаргаваннем галосных з страмяк, стромкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
псіхалагі́зм, ‑у, м.
1. Паглыблены паказ псіхічных, духоўных перажыванняў, глыбокі псіхалагічны аналіз. Сучасны савецкі раман становіцца сапраўды мастацкім даследаваннем жыцця. Глыбокі гістарызм, вострая праблемнасць, яркі псіхалагізм — яго неад’емныя якасці. Дзюбайла.
2. Ідэалістычны філасофскі напрамак, які лічыць асновай філасофіі псіхалогію.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́лікі, ‑аў; адз. коліка, ‑і, ДМ ‑ліцы, ж.
Рэзкі, востры боль, рэзь у жываце або ў баку. Ні колікаў, ні прыступаў — мінулася бяда, Дапамагла гаючая вада! Валасевіч. Паступова вострая коліка ў палене цішэла, змяншалася і неўзабаве зусім праходзіла. Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лязо́, ‑а; мн. лёзы, ‑аў; н.
1. Вострая частка рэжучай ці сякучай прылады. Лязо нажа. Лязо касы. □ Вочы Змітрака блішчалі, жылістыя рукі, паабдзіраныя ламаччам, дрыжалі, дакранаючыся да ляза сякеры. Бажко.
2. Разм. Тонкая стальная пласцінка для брыцця з двума завостранымі краямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабуджа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго, да чаго і з інф.
Выклікаць жаданне рабіць што‑н.; прымушаць да чаго‑н. Пабуджаць добра вучыцца. Пабуджаць да высакародных учынкаў. □ Вострая патрэба дня, аператыўнасць малых жанраў пабуджалі пісьменнікаў у пачатку вайны аддаваць перавагу малым формам. Дзюбайла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
журлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Сумны, журботны. Над манежам вісела вострая цішыня. Крыкні — і ўсё сарвецца. І ў гэтай цішыні пяшчотны, журлівы хлапечы галасок праспяваў пяшчотныя словы. Караткевіч.
2. Які любіць павучаць, дакараць; бурклівы, сварлівы. Мая свякроў журлівая, А да таго і сварлівая. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кліно́к 1 ’мяшэчак для сыру клінападобнай формы’ (ТСБМ, Шат., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., Некр., Янк. Мат., Сцяшк.). Гл. клін 1.
Кліно́к 2 ’вострая частка халоднай зброі’ (ТСБМ). Гл. клін 1.
Кліно́к 3 ’хітрасць’ — клінкі падбіваць (Нас., Юрч. Фраз. 2), клінкі падбіраць ’шукаць падыход’ (Юрч. Фраз. 2). Параўн. клім (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)