Няйма́ць (ня ймаць) ’не мець, не браць (веры)’ (Гарэц., Др.-Падб.). Да імаць (гл.), параўн. няймаверны ’неспагадлівы’ (Сл. ЦРБ). Сюды ж нейма́цца ’не шчасціць, не шанцаваць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няве́р’е, ‑я, н.
1. Адсутнасць веры ў што‑н., няўпэўненасць у чым‑н. Інжынеры апавядалі нам пра тое, з якой нерашучасцю, часам з нявер’ем ішлі яны [на будаўніцтва] да пачатку працы на канале. Галавач. Часта .. [Сцяпана] апаноўвала нявер’е, ён спыняў ход думак і справы, якімі займаўся. Дуброўскі.
2. Адсутнасць веры ў бога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэлі́гія, -і, ж.
1. Адна з форм грамадскай свядомасці — сукупнасць духоўных уяўленняў, што грунтуюцца на веры ў звышнатуральныя сілы і істоты (багоў, духаў), якія з’яўляюцца прадметам пакланення.
2. мн. -і, -гій. Адзін з напрамкаў такой грамадскай свядомасці.
Сусветныя рэлігіі (будызм, іслам, хрысціянства).
|| прым. рэлігі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павалаво́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм. Валаводзіцца некаторы час. Веры не ў навіну даіць кароў. Андрэю ж прыйшлося павалаводзіцца. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднаве́рства, ‑а, н.
1. Агульнасць веры, рэлігіі.
2. Стараверская секта, якая прызнае праваслаўнае духавенства, але захоўвае старапісныя абразы і старадрукарскія богаслужэбныя кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
газава́т, ‑у, М ‑ваце, м.
Завешчаная каранам «свяшчэнная вайна», якую павінны весці мусульмане супраць народаў іншай веры з мэтай пашырэння рэлігіі ісламу.
[Араб. gazāvat.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэлі́гія, ‑і, ж.
Адна з форм грамадскай свядомасці — сукупнасць містычных уяўленняў, якія грунтуюцца на веры ў звышнатуральныя сілы і істоты (багоў, духаў).
[Лац. religio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стараве́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Чалавек, які прытрымліваецца старой веры, не прызнае царкоўнага расколу 17 ст. ў Расіі і варожа адносіцца да афіцыйнай праваслаўнай царквы.
2. перан. Той, хто прытрымліваецца старых поглядаў, старых звычак (уст., жарт.).
|| ж. стараве́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. стараве́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Смо́льно ‘строга’: smolno prykazać (Арх. Федар.), смо́лно ‘настойліва, пастаянна’: аб том смолно жупіць, але ёй ніхто веры не дае (Сержп. Прымхі). Да смала, смоль (гл.), першапачаткова, магчыма, ‘навязліва’, параўн. смо́ллю (лезці) ‘неадчэпна, настырна’ (Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́ра, ‑ы, ж.
1. Упэўненасць у чым‑н., у здзяйсненні, ажыццяўленні чаго‑н. Вера ў свае сілы. □ Вера гартавала волю, надавала мужнасці. Шамякін. Маці больш не галасіла, Хоць з мякіны хлеб пякла, Бо адчулі рукі сілу, Вера ў сэрцы ажыла. Грахоўскі. Без меры няма веры. Прыказка.
2. Перакананне ў дадатных якасцях каго‑н. Ні суцяшэння, ні пажаданняў не трэба — Не, я не страціла чыстае веры ў людзей... Тарас. Цудоўны верш, наскрозь прасякнуты верай у чалавека і болем за яго. Бярозкін.
3. Перакананне ў рэальным існаванні звышнатуральных сіл. Вера ў бога. // Рэлігійнае вучэнне; веравызнанне. Каталіцкая вера.
•••
Браць (узяць) на веру што гл. браць.
Вачам веры не даваць гл. даваць.
Мера і вера гл. мера.
Мець веру ў каго-што гл. мець.
Сімвал веры гл. сімвал.
Служыць верай і праўдай гл. служыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)