Гламбякі́ ’лісце цыбулі’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. звязвае (запазычанне) з літ. lámbas ’лісце буракоў’, lámdyti, glámdyti ’камячыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

панацярэ́бліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм.

1. Высякаючы, нацерабіць многа чаго‑н. Панацярабліваць лазы.

2. Ачысціць ад лісця, карэння ў вялікай колькасці. Панацярэбліваць вецця. Панацярэбліваць буракоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Расале́ня, расалёнік ’страва з квашаных буракоў’ (трак., Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, з літ. rasaliẽnė ’тс’ (там жа), параўн. расо́льнік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вікто́рыя, ‑і, ж.

1. Назвы сартоў некаторых агародных і садовых раслін (буракоў, клубніц і інш.).

2. Травяністая вадзяная трапічная расліна сямейства гарлачыкавых з вялікімі кветкамі і агромністым плаваючым лісцем.

[Ад лац. victoria — перамога.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гічаны́, ‑оў; адз. гічан, ‑а, м.

Абл. Націнне буракоў, бручкі. Я — мужык, Я — сын пакуты, На мякіне вырас я, Гічанамі пуза ўздута, Ногі ў лапцікі абуты, Бедна вопратка мая. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буракі́, ‑оў; адз. бурак, ‑а, м.

1. Двухгадовая агародная расліна сямейства лебядовых. Садзіць буракі. Палоць буракі. Сталовыя буракі. Кармавыя буракі.

2. Чырвоныя або белыя караняплоды гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як корм, харч і сыравіна. Церабіць буракі. Рэзаць буракі.

3. Страва, прыгатаваная з караняплодаў або лісця гэтай расліны. Любіць Яўген, як і яго бацька, кіслую капусту, буракі. Баранавых. Танька кіслай стравы не ела, ні буракоў, ні капусты. Ермаловіч.

•••

Цукровыя буракі — сорт буракоў, з якіх атрымліваюць цукар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. чаго. Прыгатаваць параннем.

Н. буракоў.

Н. бобу.

2. каго-што. Добра папарыць (разм.).

Н. спіну ў лазні.

3. чаго. Кіпячэннем прыгатаваць нейкую колькасць чаго-н.

Н. малака.

|| незак. напа́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. напа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца (да 2 знач.); незак. напа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

боршч, баршчу, м.

Негустая страва, прыгатаваная з буракоў, капусты, інш. агародніны і прыпраў. Украінскі боршч. □ У той жа час у Васілёвай хаце ўсе таксама сядзелі за сталом, ўпоцемку сёрбалі боршч. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Ламбы, ламбʼэ, лэмбы, ламбачкі, лэмп, ломб, ламбук, лым‑ бук, ламбяк, ламбукі, ламбуке, лымбукі, ламбякі ’сцяблы і лісце буракоў’, ’сцяблы гарбуза, сланечніка, тытуню, бобу, бульбы, зелля’, ’кветаноснае сцябло цыбулі’, ’стрыжань птушынага пяра’ (гродз., ДАБМ, З нар. сл., Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ. lämbas і lambas ’сакавітая гародніна, трава і лісце са сцябламі’, ’пер’е цыбулі’, ’націна буракоў’, літ. lambal ’суп з бацвіння’. Тое ж Грынавецкене і інш., Liet. term., 181.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дакапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. што. Скончыць кананне чаго‑н. Дакапаць бульбу. Дакапаць яму.

2. чаго. Накапаць дадаткова. Дакапаць буракоў.

3. што. Пракапаць да якога‑н. месца. Дакапаць канаву да дарогі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)