бе́гать несов.

1. бе́гаць;

2. (убегать) уцяка́ць (ад каго, чаго);

3. (избегать) уніка́ць (каго, чаго); (чуждаться) цура́цца (каго, чаго);

4. (неотступно следовать, ухаживать) прост. бе́гаць, ганя́цца, упада́ць (за кім);

◊

бе́гает (но́сится) как угоре́лый бе́гае як шалёны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Гіжува́ць ’бегаць ад укусаў сляпнёў, аваднёў, мух’. Гл. гіжа́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мя́гаць, мягнуць ’хадзіць, бегаць па сене, саломе’ (Жд. 2). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перазнаёміць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго.

Пазнаёміць паміж сабою ўсіх, многіх або каго‑н. аднаго з усімі, многімі. [Зося] зноў пачала бегаць то ў хату, то на веранду. Між гэтай справай сумела ўсіх перазнаёміць. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ла́хаць 1, ла́хыць, лахъць ’бегаць у пошуках чаго-небудзь’ (Янк. II, КТС; докш., бял., Янк. Мат.; міёр., Нар. лекс.), ’насіцца, шукаць спажывы’ (Юрч.), ’шукаць’ (Касп.; в.-дзв., Шатал.; б.-каш., Мат. Гом.), ’хадзіць’, ’абхадзіць’ (Бяльк.), ’бегаць’ (добр., Мат. Гом.), ’бегаць без патрэбы, гайсаць’ (КЭС, лаг.), ’бегаць, блукаць’ (Яўс.) ’хадзіць без справы, бадзяцца’ (брас., Сл. паўн.-зах.), ’гультаяваць’ (Мат. Гом.). Укр. лахати ’збіраць калоссе’, рус. брат лахать ’бегаць, гайсаць, мітусіцца’, польск. сувалк. obłachnąć ’захапіць, завалодаць, апанаваць’, харв. дуброўн. láhati ’хутка выходзіць’, ’хутка хадзіць (экспрэсіўнае)’, ’пераганяць з аднаго месца ў другое’, ’квапіцца, галіцца на што-небудзь’, прасл. laxati. Суадносіцца генетычна з літ. lakstýti ’бегаць’, ’лётаць’, лат. lakstît ’бегаць туды і назад’ праз пераходную форму ла́хтаць (гл.) насуперак Скоку (2, 261), які бачыць у ім анаматапеічнае ўтварэнне.

Ла́хаць 2, ла́хыць, ла́хъць ’гаварыць недазволенае’ (міёр., Нар. лекс.), навагр. ’пляткарыць, балбатаць’ (З нар. сл.), ’балбатаць, пустасловіць’ (Юрч.), ’гаварыць недарэчнае’ (паст., маст., смарг., Сл. паўн.-зах.). Рус. ёнаўск. (ЛітССР), прэйльск. (ЛатвССР) ла́хаць ’гаварыць пра тое, чаго не ведаеш’, наўг. ’смяяцца’, польск. łachać ’лаяць, ганьбаваць’. Экспрэсіўнае дзеяслоўнае ўтварэнне ад лаяць (гл.), як maxati < majati ’махаць’, baxati < bajati ’гаварыць’ (Слаўскі, 4, 405).

Ла́хаць 3 ’трахаць, напр., лыжкай па лбе’ (полац., Нар. лекс.). Гукапераймальнае. Да лах! 3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уганя́цца ​1, ‑яецца; незак.

Зал. да уганяць.

уганя́цца ​2, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак., за кім-чым.

Разм.

1. Упадаць за кім‑, чым‑н. Уганяцца за работай з самага маленства.

2. Заляцацца, бегаць за кім‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыцы́ганы ’змораны’ (чэрв., Жд. 3). Прэфіксальнае ўтварэнне ад цы́гаць ’бегаць, цягацца’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Галя́ць ’бегаць (без занятку)’ (Сцяц. Словаўтв.). Няяснае слова; няма дадатковых даных, роднасных лексем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кна́цаць ’бегаць за дзяўчатамі’ (Мат. Гом.). Да гукапераймальнага кнацаць ’удараць’. Параўн. прыўдараць ’заляцацца ’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Летаёнцы ’які любіць бегаць (аб карове)’ (тракт., Сл. паўн.-зах.). З польск. latający ’які лётае’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)