Навыру́нку ’навідавоку’ (?): Тут, у нас, любы чалавек навырунку, відзен увесь (Масарэнка). Няясна; магчыма, звязана з навыр (Бяльк.), якое можа мець значэнне ’на двор’; тады першаснае значэнне ’як на двары’ (відаць). Гл. на́вар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блі́зіцца, ‑зіцца; незак.
Набліжаецца; надыходзіць. [Гул] усё мацнее і ўсё блізіцца, вось ужо зусім блізка, дзесьці ўжо тут за вокнамі. Чорны. Падступіла касавіца. А за касавіцай блізілася жніво. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грузне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца больш цяжкім, грузным; паўнець. Бор у тумане зябка груз На самыя халявы. І тут грузнеў крамяны грузд, Рос баравік смуглявы. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дба́йны, ‑ая, ‑ае.
Старанны, руплівы. Гляджу, як народ працавіты і дбайны На ніве калгаснай з машынаю дружыць. Хведаровіч. Усё было дагледжана, відаць, што тут хадзілі дбайныя рукі. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аджартава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
Адказаць на сур’ёзнае пытанне, патрабаванне жартам. Але тут я аджартаваўся, і калі машына пакаціла далей — забыў пра гэта і ўспомніў толькі цяпер. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпра́ва, ‑ы, ж.
Набажэнства. Ніжэй, на шырокім зялёным сухадоле.. паставілі.. людзі над крыніцаю каплічку. У ільінскую пятніцу бывае тут адправа. Гарэцкі. Перад абедам Вінцэнты зрабіў жалобную адправу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бала́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Весці гутарку, размаўляць. [Тарас:] — Балакаў я тут нядаўна з людзьмі.. Нялёгка нам прыйдзецца, але... Калі трэба, дык будзем ваяваць, хто як можа. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бандзю́к, ‑а, м.
Разм. зневаж. Тое, што і бандзюга. [Салавей:] — Але, таварышы, вы ж ведаеце, што ў Загальскіх балотах, ды і тут па хутарах яшчэ лазяць шляхецкія бандзюкі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абга́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Разм. Забрудзіць што‑н. чым‑н. // перан. Зганьбіць, зняславіць. Вось тут і паспрабуй уладзіць: паможаш іншаму, а ён цябе абгадзіць. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замо́жнік, ‑а, м.
Разм. Заможны чалавек; багацей. Адны ішлі на чыгунку — а яна праходзіла тут непадалёку — рамонтнымі рабочымі, другія складалі кадры батракоў і служачых у заможнікаў-кулакоў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)