цытадэ́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Гарадская крэпасць.
2. перан., чаго. Цвярдыня, апора (высок.).
Ц. міру.
Брэсцкая ц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шале́нства, -а, н.
1. Інфекцыйная хвароба, якая паражае цэнтральную нервовую сістэму; вадабоязь.
2. перан. Крайняя ступень раздражнення, гневу.
Прыйсці ў ш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эфі́рны, -ая, -ае.
1. гл. эфір.
2. перан. Бесцялесны, незямны (кніжн., іран.).
Эфірнае стварэнне.
|| наз. эфі́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напаўмёртвы, ‑ая, ‑ае.
1. Блізкі да смерці; напаўжывы. Напаўмёртвы чалавек. // перан. Амаль бязлюдны, пусты. Напаўмёртвая вуліца. // Часткова засохлы, завялы (пра расліны). Напаўмёртвае дрэва.
2. перан. Які страціў сілы ад якіх‑н. перажыванняў. Напаўмёртвая ад страху жанчына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адурма́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
1. Затуманіць чыю‑н. свядомасць; ап’яніць. У твар дыхнула водарам вясны. І адурманіў сіні хмель лясны. Бураўкін.
2. перан. Зацямніць, атруціць свядомасць шкоднымі ідэямі, памылковымі ўяўленнямі.
3. перан. Ашукаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Раптам паліцца; хлынуць. Вада шунула. / Пра паветра, святло і пад. У пакой шунула свежае паветра.
2. перан. Пайсці масай (пра людзей). Натоўп шунуў. // перан. Паступіць у вялікай колькасці. Заказы шунулі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сапхну́ць, -пхну́, -пхне́ш, -пхне́; -пхнём, -пхняце́, -пхну́ць; -пхні́; -пхну́ты; зак.
1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль-н.
С. лодку з берага.
2. перан., каго (што). Прымусіць вызваліць пасаду (разм.).
С. дырэктара.
3. перан., каго-што. Перакласці на каго-н. свае абавязкі, справы і пад., зваліць на каго-н. адказнасць за свой учынак.
С. сваю работу на другога.
С. віну на іншых.
4. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (часцей непрыемнага; разм.).
С. няспраўныя дэталі.
|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цёмны, -ая, -ае.
1. Пазбаўлены святла, асвятлення.
Ц. пакой.
Цёмная ноч.
У хаце было цёмна (у знач. вык.).
2. Блізкі па колеры да чорнага.
Цёмная хмара.
Цёмныя вочы.
3. перан. Змрочны, пануры, невясёлы.
Цёмныя думкі.
На душы цёмна (у знач. вык.).
4. перан. Неадукаваны, невысокай культуры; адсталы.
Ц. чалавек.
5. перан. Які выклікае недавер, падазроны.
Цёмная асоба.
Цёмныя махінацыі.
Цёмнае мінулае.
6. Незразумелы, няясны, заблытаны.
Цёмнае пытанне.
7. у знач. наз. цёмная, -ай, мн. -ыя, -ых, ж. Памяшканне для арыштаваных, карцар (уст.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
анемі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да анеміі; малакроўны. // перан. Вялы, кволы; бяздзейны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канібалі́зм, ‑у, м.
Кніжн.
1. Людаедства.
2. перан. Жорсткасць, лютасць, варварства. Канібалізм нораваў.
[Фр. cannibalisme.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)