усе́яць, усёю, усееш, усее; зак., што.
1. Засеяць, заняць пасевамі (звычайна ў вялікай колькасці). Усеяць усю зямлю.
2. Пакрыць, запоўніць усю паверхню вялікай колькасцю чаго‑н. На дварэ зусім прамнілася, мароз узмацніўся, і вясёлыя зоркі ўсеялі ўсё неба. Чарнышэвіч. Дарогу герою мы кветкамі ўсеем. А. Александровіч. // перан. Заняць сабой (усю прастору, усю паверхню чаго‑н.). Рыбакі ўсеялі ўвесь бераг возера.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Патру́сіны, лін. потру́сыны ’канец вяселля’ (Сл. Брэс.). Магчыма, з укр. лубенск. потрусини ’збор вялікай колькасці гасцей, асоб вельмі блізкіх сям’і на другі дзень гулянкі, каб даесці і дапіць рэшткі са ўчарашняга дня’. Утвораны ад потрусити ’патрэсці, праверыць, зрабіць труску, праверку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Струкава́ты іран. ‘кучаравы’ (Янк. Мат., Сцяшк., Варл.), струкаве́нь ‘тс’ (Янк. Мат.). Да струк 1; да семантыкі параўн. стручны (гл.), першаснае значэнне, відаць, з ‘вялікай колькасцю валасоў’, або ‘з валасамі, скручанымі як струкі’. Але параўн. польск. strąki na głowie ‘лохмы, космы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панаме́шваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Намясіць, замясіць вялікую колькасць чаго‑н.
панаме́шваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Мяшаючы, прыгатаваць у вялікай колькасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыкраса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкрасаць у вялікай колькасці. На шолах спелай збажыны Агонь бялюткі ды зялёны Павыкрасалі п[е]руны З калматай хмарышчы свінцовай. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напрыво́зіць, ‑вожу, ‑возіш, ‑возіць; зак., каго-чаго.
Прывезці ў вялікай колькасці. [Рыгор:] — Нам усяго [дачка] напрывозіла: рабой паперы на сцены — аж дванаццаць трубак. А бабе — усяго. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насыхо́дзіцца, ‑дзіцца; зак.
Сысціся ў вялікай колькасці. У бакавым пакоі раённага Дома культуры было паўнютка людзей — гэта наз’язджаліся і насыходзіліся з усяго раёна сведкі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бадня́к, ‑а, м.
Абл. Корч ад зваленага ў ваду дрэва. А перад хатай, на вуліцы, Зырка палаў смалісты бадняк, корч вялікай сасны, абкладзены дрывамі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жві́рысты, ‑ая, ‑ае.
Усыпаны жвірам, з вялікай колькасцю жвіру. Жвірысты грунт. Жвірыстая дарога. □ Рэчкі цяклі пад тым лёдам, і праз яго свяцілася жвірыстае дно. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
духо́ўнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць духоўнага (у 1 знач.). У доме Гольдэнвейзераў яшчэ гімназістам Мікалай Шчакаціхін убіраў у сябе атмасферу вялікай духоўнасці і незгасальнай творчасці. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)