сямігадзі́нны, ‑ая, ‑ае.

Які працягваецца сем гадзін. Сямігадзінны рабочы дзень. // Разлічаны на сем гадзін. Сямігадзінны запас бензіну. // Назначаны на сем гадзін. Сямігадзінны поезд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасцігадзі́нны, ‑ая, ‑ае.

Які працягваецца шэсць гадзін. Шасцігадзінны рабочы дзень. // Разлічаны на шэсць гадзін. Шасцігадзінны запас паліва. // Назначаны на шэсць гадзін. Шасцігадзінны поезд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прожа́ть​II сов., в разн. знач. пража́ць;

прожа́ть доро́жку во ржи пража́ць сце́жку (даро́жку) у жы́це;

прожа́ть це́лый день пража́ць цэ́лы дзень.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

це́лый в разн. знач. цэ́лы;

це́лый день цэ́лы дзень;

уходи́, пока́ цел! разг. ідзі́ (уцяка́й), паку́ль цэ́лы!;це́лое число́ мат. цэ́лы лік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Прадзяльні́к, прадзяце к ’галоўны пастух’, ’хто пасе скаціну па чарзе’ (воран., шальч., Сл. ПЗБ), прадзяппік ’чарга пасвіць карову’ (Сцяшк. Сл.). З літ. pradienykas ’тс’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 4, 74). Лаўчутэ (Балтизмы, 71) прыводзіць іншую зыходную форму pradieninkas ’тс’ < pradieniiū ’кожны другі дзень’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́нік, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Канчатковы паказчык якіх-н. дзеянняў, намаганняў і пад.

Падвесці вынікі работы за дзень.

Вынікі конкурсу.

2. Паказчык майстэрства (звычайна спартыўнага).

В. плаўца.

В. забегу на сто метраў.

Лепшы в. дня.

3. Тое, што вынікае з чаго-н., з’яўляецца лагічным вывадам.

Поспехі з’яўляюцца вынікам напружанай штодзённай працы.

Пажар быў вынікам нядбайнага абыходжання з агнём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.

1. што. Склаўшы разам, звязаць усё, многае.

П. адзенне ў клункі.

2. каго. Звязаць рукі і ногі ўсім, многім.

П. бандытаў.

3. што. Надзеўшы на што-н., завязаць.

П. галаву хусткай.

4. што і без дап. Вязаць што-н. некаторы час.

За дзень павязалі ўсе снапы.

|| незак. павя́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзець, дзе́ну, дзе́неш, дзе́не; дзень; зак. (разм.).

1. Палажыць куды-н. так, што цяжка знайсці.

Куды ты дзеў ключ? Дзе ж я дзену гэтую кнігу?

2. Знайсці для каго-н. месца, прытулак.

Кацянят трэба некуды д.

◊

(Не ведаць) куды вочы дзець (разм.) — пра адчуванне сораму.

(Не ведаць) куды рукі дзець (разм.) — пра адчуванне няёмкасці, разгубленасці.

|| незак. дзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убы́ць, убу́ду, убу́дзеш, убу́дзе; убы́ў, -была́, -ло́; убу́дзь; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшаць (у колькасці, аб’ёме і пад.).

Убыла вада ў сажалцы.

Убыў дзень.

Убыла рашучасць (знікла, аслабла).

2. (звычайна з адмоўем). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.; ужыцца з кім-н.

Яны там доўга не ўбудуць — вернуцца.

З табою ніхто не ўбудзе.

|| незак. убыва́ць, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пракапа́ць сов., в разн. знач. прокопа́ть, проры́ть;

п. падзе́мны ход — прокопа́ть (проры́ть) подзе́мный ход;

~паў уве́сь дзень — прокопа́л (проры́л) весь день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)