боб¹, -у, м.
1. Аднагадовая агародная расліна сямейства бабовых з авальным насеннем у струках.
2. Плады гэтай расліны.
Параны б.
◊
Бобу ў гаросе шукаць (разм., неадабр.) — рабіць што-н. недарэчнае, бяссэнсавае.
Пад’есці жалезнага бобу (разм.) — мець вялікую вытрымку, цярпенне.
Хто ў боб, хто ў гарох (разм., неадабр.) — пра нязладжаныя, няўзгодненыя дзеянні.
|| прым. бабо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак.
1. Прабрацца праз што-н., пераадольваючы перашкоды.
Полк прабіўся да ракі.
П. праз натоўп.
2. Пражыць з цяжкасцю (разм.).
П. да вясны.
3. Пра расліны: вылезці з зямлі.
Прабілася зялёная травіца.
|| незак. прабіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прабіццё, -я́, н. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уберагчы́, -агу́, -ажэ́ш, -ажэ́; -ажо́м, -ажаце́, -агу́ць; убяро́г, уберагла́, -ло́; -ажы́; -ажо́ны; зак., каго-што.
Зберагчы, захаваць у цэласці, ахаваць ад чаго-н. небяспечнага, непажаданага.
У. расліны ад марозу.
У. дзіця ад прастуды.
|| незак. уберага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. уберагчы́ся, -агу́ся, -ажэ́шся, -ажэ́цца; -ажо́мся, -ажаце́ся, -агу́цца; убяро́гся, уберагла́ся, -ло́ся; уберажы́ся; незак. уберага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брусні́чнік, ‑у, м.
Зараснік дробнай кустовай расліны, на якой растуць брусніцы. Пад ялінамі быў сухі ўзгорак, на якім густа разрасліся верасы, папараці і бліскучы бруснічны. Лынькоў. Кропелькамі крыві стракацяць у бруснічніку кіслыя ягадкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адме́рці, адамрэ; пр. адмёр, ‑мерла; зак.
Страціць жыццяздольнасці загінуць; стаць нежывым (пра часткі арганізма, расліны). Клеткі тканак адмерлі. Знізу сучкі на дрэве адмерлі. // перан. Страціць жыццяздольнасць; знікнуць (пра грамадскія з’явы, асаблівасці быту і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́рзлы і змёрзлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які змёрз ад холаду; азяблы, акалелы. [Тэкля] пераначавала галодная і змерзлая. Бядуля.
2. Сапсаваны, пашкоджаны марозам. Змёрзлыя расліны. Змерзлая бульба.
3. Зацвярдзелы ад марозу, холаду; наскрозь прамёрзлы. Змерзлая зямля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куслі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае здольнасць кусацца, джаліць (пра жывёл, насякомых). Ку слівы сабака. Куслівыя пчолы. // Пякучы (пра расліны). Куслівая крапіва. // перан. Які мае здольнасць дапячы, даняць чым‑н.; шкодны, зламысны. Куслівы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маро́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Травяністая балотная расліна з белымі кветачкамі і аранжавымі ягадамі.
2. зб. Ягады гэтай расліны. Спелай марошкай ірдзее Скрозь і лагчына і яр. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напаўсухі́, ‑ая, ‑бе.
1. Які не зусім высах, не зусім сухі. Напаўсухое адзенне. Напаўсухія дровы. // Які не зусім перасох. Напаўсухое рэчышча. Напаўсухі канал.
2. У якім мала сокаў, амаль засохлы (пра расліны). Напаўсухое дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўмёртвы, ‑ая, ‑ае.
1. Блізкі да смерці, амаль мёртвы. // перан. Амаль бязлюдны, пусты. Паўмёртвая вуліца. // Часткова засохлы, завялы (пра расліны).
2. перан. Які страціў сілы ад якога‑н. непрыемнага адчування, пачуцця. Паўмёртвы ад страху.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)