афекта́цыя, ‑і, ж.
Незвычайная ўзрушанасць, штучнасць у манерах, паводзінах, прыўзнятасць у мове. Калі аднойчы на пасяджэнні бюро райкома ўстала пытанне аб замене старшыні ў заняпалым калгасе «Маяк», .. [Сцяпан Апанасавіч] папрасіў слова і без усякай асаблівай афектацыі сказаў, што калі б члены бюро даверылі яму, ён паехаў бы туды працаваць. Краўчанка.
[Лац. affectatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калдуны́ 1, ‑оў; адз. калдун, ‑а, м.
Клёцкі, начыненыя мясным або іншым фаршам. Калі на стале з’явіліся мае любімыя калдуны, я быў у захапленні. А калі тата сказаў, што яны зроблены з аленевага мяса, калдуны здаліся мне яшчэ смачнейшымі. Бяганская.
калдуны́ 2, ‑оў; адз. няма.
Пра зблытаныя, скудлачаныя валасы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́та, ‑ы, ДМ раце, ж.
Разм. Адна з частак агульнай платы, доўгу і пад. — Калі хочаце, з дазволу аддзела асветы я растэрміную гэтыя грошы на тры раты, калі хочаце — можаце плаціць адразу. Дубоўка. — Толькі за «Родныя з’явы» атрымаў сотню рублёў. У дзве ці ў тры раты... Лужанін.
[Лац.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уце́шны, ‑ая, ‑ае.
Які прыносіць уцеху; радасны, прыемны. Залятала ў душу Андрэя так патрэбная цяпер уцешная мелодыя. Пестрак. Самыя ўцешныя моманты ў Ганьчыным жыцці бываюць тады, калі ў мацеры нічога не баліць і калі яна можа цэлы вечар расказваць і расказваць, пра што б Ганька ні пыталася. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́льнік, ‑а, м.
Тое, што і млынар. [Аканом:] — У мяне млын стаіць. Мельнік памёр. Бярыся, калі хочаш, малоць. Умееш? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мнагаво́ддзе, ‑я, н.
1. Перыяд, калі ў рэках, вадаёмах бывае вады больш, чым звычайна.
2. Празмерная колькасць вады, вільгаці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надвячо́ркам, прысл.
Перад самым надыходам вечара. Надвячоркам, калі сонца збіраецца на спачын, ідуць заўсёды [дзед і Таццянка] на горку да планетарыя. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўладкава́нне, ‑я, н.
Стан неўладкаванага. Калі .. [Міхась Ларывончык] прыязджаў, .. [Алімпа] як бы расцвітала, весялела, бо тое гора асабістага неўладкавання, здавалася, меншала. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўспрыма́льнасць, ‑і, ж.
Спец. Стан арганізма, калі ў ім ствараюцца ўмовы, якія не даюць развіцца інфекцыйнай хваробе; імунітэт арганізма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагато́ў, прысл.
Тым больш. [Бацька:] — Ужо калі ў няволі не прапалі [дзеці], то тут, у сваіх, і пагатоў не прападуць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)