Піркойта ст.-бел. ’хаціна’ (Яблонскіс, 168) у тэксце: ’…будованя всякого, то есть… пиркоиты, драницами крытых, вырекъ…’ З літ. pirkoita < pirkia ’хата’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крыві́ць, крыўлю, крывіш, крывіць; незак., што.

Рабіць крывым, перакошаным, выгнутым. Крывіць туфлі. // Перакошваць у грымасе (твар, губы, рот). Не то ад дыму вусны [Рыгор] крывіць і вока правае прыжмурвае, не то здалёк яшчэ прабуе ўсміхацца Аўдолі. Крапіва. «Следчы» паціскае плячамі. Злая ўсмешка крывіць яго губы. Колас.

•••

Крывіць душой — быць няшчырым, наўмысна не гаварыць праўды.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дро́вы, дроў, дрывам; адз. няма.

Распілаваныя і паколатыя дрэвы, пасечанае галлё, якія ідуць на паліва. Яловыя дровы. Сухія дровы. Секчы дровы. □ Дзед хадзіў кудысьці на работу, ці то пілаваць, ці то складаць дровы. Лынькоў. Дровы.. разгарэліся добра, аж грубка гула. Сабаленка.

•••

Наламаць дроў гл. наламаць.

Хто ў лес, хто па дровы гл. хто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́карабкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. З вялікімі цяжкасцямі вылезці, выбрацца адкуль‑н. [Піліп Андрэевіч:] — Пакаціліся — то я.. [Сеньку] пад сябе падбяру, то ён наверх выкарабкаецца. Краўчанка. Міша сутаргава хапаўся рукамі за лёд, але выкарабкацца [з вады] не мог. Шыловіч. // перан. Выйсці, вызваліцца з цяжкага становішча. Як бы сабе ні было, а ён [Арцыховіч] выкарабкаўся з непрыемнага становішча. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растра́ціцца, ‑трачуся, ‑трацішся, ‑траціцца; зак.

1. Растраціць свае грошы. // перан. Патраціць свае фізічныя і душэўныя сілы на што‑н. дробнае, пустое.

2. Незаконна расходаваць чужыя грошы, маёмасць; зрабіць растрату (у 2 знач.). Нінка .. то кідала аўтакалону, то зноў варочалася; была стала на работу ў буфет у сталовую, растрацілася, пайшла пасля ў дарожніцы. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усхлі́пванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. усхліпваць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Цішыня... Толькі чутны ціха ўсхліпванні прысутных ды прыглушаныя гукі вуліцы. Сяргейчык. Ноччу і ўсхліпванні старой Грыбіхі можа паказацца начлежніку крыкам набалелай душы. «ЛіМ». Плакаў Нік. Плач яго то сціхаў, пераходзячы ў палахліва ўсхліпванне, то ўзнімаўся з новай сілай. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

машэ́нства, ‑а, н.

Несумленны ўчынак, жульніцтва, ашуканства, махлярства. І калі на справу паглядзець сур’ёзна, то тут і машэнства няма ніякага. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абая́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць абаяльнага. Аднак, калі чалавек вельмі ўдачлівы па прыродзе, то і пад старасць не траціць пэўнай абаяльнасці. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́ся, ‑і, м.

Ласкальная назва каня. «Но, но, кося, — падахвочвалі мы яго. — Уставай, даражэнькі. А то так і ногі выцягнеш». Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адле́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; зак.

Разм. Перастаць чапляцца, адчапіцца. [Малодка:] — Ахты, рагатун пракляты! Адлезь, табе кажу, а то, брат, поўху зловіш. Гарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)