Verbum

бале́сны, ‑ая, ‑ае.

Абл.

1. Хваравіты (у 1 знач.). [Дзядзька Прахор] быў балесны і заўсёды, зашыўшыся ў куток, курыў і кашляў. Сабаленка.

2. Які адбываецца з болем, выкліканы болем, балючы. Здалося? Не, не здалося. У цішыні раптам прагучаў балесны стогн. Караткевіч.

бо́рзды, ‑ая, ‑ае.

Хуткі, жвавы. На парозе паказаўся Мікіта, пачырванеўшы ад холаду і борздай хады. Колас. Рыпнулі дзверы, і борздыя, таропкія крокі сталі набліжацца. Пестрак. // Рухавы, жывы. [Чалавек] зірнуў на нас борздымі чорнымі вочкамі, якія, здаецца, здольны пранізаць навылет. Сабаленка.

буршты́н, ‑у, м.

Скамянелая, жоўтая, празрыстая смала хвойных дрэў, якая ўжываецца для вырабу розных аздоб. Па беразе ўжо бегалі жвавыя хлапчукі, шукаючы выкінутага морам бурштыну. Сабаленка. — Глядзі, колькі там бурштыну, — сказала.. [Нэлі], высыпаўшы перад [Васілём] на стол жменю жаўтаватых каменьчыкаў. Савіцкі.

ка́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Абл.

1. Аднакр. да каўкаць.

2. Падаць голас; пікнуць. Хуценька выбег [дзед Дарахвей] са строю, падбег да таго недавярка і на ўсю сілу ўваткнуў яму ў грудзі штык па самую рулю. Афіцэр і не каўкнуў. Сабаленка.

кі́ншчык, ‑а, м.

Разм.

1. Кінамеханік. — На сходы ў хату-чытальню збіраемся, і кіншчык там часам карціны круціць. Грахоўскі.

2. Тое, што і кіношнік. — Тут нейкія кіншчыкі прыязджалі, два, дні таўкліся. Казалі, што на кіно здымалі наш, калгас. Сабаленка.

ко́птур, ‑а і капту́р ​², ‑а, м.

У выразах: з коптурам; з каптуром — вышэй краёў; з верхам. Маруся выйшла і як бач унесла насыпаную з коптурам вазу клубнікі. Лобан. Сабастыян наклаў поўную, нават з каптуром, глыбокую талерку грыбоў. Сабаленка.

зры́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Нечакана, з шумам упасці, зваліцца. Адплыў [Стась] далёка-далёка ад вогненнага берага, і там на яго зрынулася вялізная, з дом, хваля. Сабаленка. // перан. Зваліцца, абрушыцца на каго‑н. (пра гора, няшчасце). Гора зрынулася на чалавека.

завядзёнка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Разм. Звычай, традыцыя. Завядзёнка такая была ў горадзе: амаль усе маладыя людзі выходзілі гуляць на Савецкую вуліцу. Сабаленка. Леў Раманавіч запрасіў Сяльчонка ў хату. Марына сустрэла іх, па даўняй завядзёнцы, нізкім паклонам. Асіпенка.

вы́снаваць, ‑сную, ‑снуеш, ‑снуе; зак., што.

1. Зрабіць, стварыць аснову чаго‑н.; аснаваць. Выснаваць узор.

2. перан. Аналізуючы факты, падзеі, зрабіць які‑н. вывад, выснову, абгрунтаваць што‑н. Думка ліхаманкава працавала і нарэшце выснавала нешта падобнае на апраўданне. Сабаленка.

дых, ‑у, м.

Разм. Дыханне. Хацелася крыкнуць, але перахапіла дых і адно толькі варухнуліся губы, а слоў ніякіх не атрымалася. Сабаленка.

•••

Адным дыхам (духам) — за адзін раз, вельмі хутка.

Затаіць дых гл. затаіць.

Ні слыху, ні дыху гл. слых.