кантрыбу́цыя, ‑і, ж.
Грашовая сума, якая паводле мірнага дагавору выплачваецца дзяржаве-пераможцы пераможанай дзяржавай. Мір без анексій і кантрыбуцый. // Грашовыя або натуральныя паборы, якія збіраюцца чужаземным войскам з насельніцтва захопленай ім тэрыторыі.
[Лац. contributio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
водаправо́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Сістэма труб, нагнятальных і фільтравальных апаратаў для забеспячэння вадой насельніцтва, прамысловых аб’ектаў і пад. Водаправод таксама не працаваў, і ваду ў бальніцу насілі са старой вадакачкі. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каляро́вы
1. в разн. знач. цветно́й;
~вае кіно́ — цветно́е кино́;
~вае насе́льніцтва — цветно́е населе́ние;
2. (ярко раскрашенный) цвети́стый;
~вая ху́стка — цвети́стый плато́к;
○ ~выя мета́лы — цветны́е мета́ллы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
смяро́тнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць смяротнага (у 2 знач.).
2. Колькасць выпадкаў смерці за які‑н. перыяд часу сярод пэўнай сукупнасці людзей (насельніцтва краіны, горада і пад.). Дзіцячая смяротнасць. Смяротнасць ад няшчасных выпадкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вёска, -і, ДМ вёсцы, мн. -і, -сак, ж.
1. Сельскае паселішча.
Жыць у вёсцы.
2. адз. Сельская мясцовасць.
Паехаў працаваць на вёску.
3. адз. Жыхары вёскі, вясковае насельніцтва.
Культурны рост вёскі.
|| памянш. вёсачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. вяско́вы, -ая, -ае.
Вясковыя ростані.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слой, -я, мн. слаі́, слаёў, м.
1. Маса якога-н. рэчыва, якая пакрывае паверхню чаго-н., або пласт чаго-н., размешчаны паміж іншымі такімі пластамі.
С. гліны.
С. тлушчу.
2. перан., звычайна мн. Тая або іншая група людзей, насельніцтва, грамадства, аднародная па сацыяльных, культурных і пад. прыметах.
Шырокія слаі інтэлігенцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тахта́ ’шырокая канапа без спінкі’ (ТСБМ). Новае запазычанне праз рус. тахта́ ’тс’, што, відаць, з каўказскіх моў (Чарных, 2, 230). Не выключана і непасрэднае знаёмства са словам праз мясцовае татарскае насельніцтва, параўн. тур. tahta ’ўзвышэнне’ ў турэцка-польскім слоўніку з кітаба Хасяневіча 1840 г., гл. Мішкінене, Orientas, 116. Першакрыніцай можа быць перс. тӓхт ’трон; кушэтка; ложак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памо́ры, ‑аў; адз. памор, ‑а, м.; паморка, ‑і, ДМ ‑рцы; мн. паморкі, ‑рак; ж.
Карэннае рускае насельніцтва памор’я — узбярэжжа Белага мора і Ледавітага акіяна. [Сушылаў] з архангельскіх памораў, але не рыбак, а паляўнічы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працаздо́льны, ‑ая, ‑ае.
Якому ўласціва працаздольнасць, надзелены працаздольнасцю (у 1 знач.). Працаздольная частка насельніцтва. / у знач. наз. працаздо́льны, ‑ага, м.; працаздо́льная, ‑ай, ж. На сходах аб’явілі аб мабілізацыі ўсіх працаздольных на «рамонт чыгункі». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страка́ты
1. прям., перен. пёстрый;
с. дыва́н — пёстрый ковёр;
с. склад насе́льніцтва — пёстрый соста́в населе́ния;
2. (о масти животных) пёстрый, пятни́стый; (о масти лошади — ещё) пе́гий, чуба́рый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)