Verbum

кулі́са, -ы, мн. -ы, кулі́с, ж.

1. Бакавая плоская частка тэатральнай дэкарацыі, размешчаная па баках сцэны.

Зайсці за кулісы.

2. перан., чаго. Тое, чым прыкрываюць што-н., за чым хаваецца што-н.

За кулісамі палітычнай барацьбы.

◊

За кулісамі —

а) у тэатральным, акцёрскім асяроддзі;

б) тайна, скрытна, у неафіцыйнай абстаноўцы.

|| прым. кулі́сны, -ая, -ае.

ле́свіца, -ы, мн. -ы, -віц, ж.

1. Збудаванне ў выглядзе рада прыступак для пад’ёму і спуску.

Пажарная л.

2. Пераноснае прыстасаванне для пад’ёму і спуску; драбіны.

3. перан. Паслядоўнае размяшчэнне па ўзыходзячай лініі (прадметаў, асоб і пад.).

Іерархічная л.

|| памянш. ле́свічка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. ле́свічны, -ая, -ае.

па́хнуць, -ну, -неш, -не; пах, -хла; -ні; незак.

1. Вылучаць які-н. пах.

Добра п.

П. мятай.

Грошы не пахнуць (пра непатрабавальныя адносіны да таго, якім шляхам атрыманы грошы; неадабр.).

2. перан., звычайна безас., чым. Адчувацца, сведчыць пра набліжэнне чаго-н., магчымасць чаго-н. (разм.).

Пахне нядобрым.

Пахне порахам (пра набліжэнне вайны).

перакро́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.

1. Скроіць нанава; змяніць.

П. сукенку.

Вайна перакроіла людскія лёсы (перан.).

2. Кроячы, разрэзаць, парэзаць усё, многае.

П. увесь матэрыял.

|| незак. перакро́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. перакро́йванне, -я, н. (да 1 знач.) і перакро́йка, -і, ДМ -йцы, ж. (да 1 знач.).

перало́м, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, па якім што-н. пераламана.

Змацаваць вясло на пераломе.

2. Парушэнне цэласці косці ў чалавека, жывёліны.

Закрыты п. бядра.

Асколачны п. косці.

3. перан. Рэзкая змена ў развіцці чаго-н.

П. у жыцці.

На пераломе.

|| прым. перало́мны, -ая, -ае (да 3 знач.).

П. перыяд гісторыі.

перарэ́заць, -э́жу, -э́жаш, -э́жа; -э́ж; -э́заны; зак.

1. каго-што. Разрэзаўшы, раздзяліць надвое.

П. вяроўку.

2. каго (што). Зарэзаць усіх, многіх.

П. усіх качак.

3. перан., што. Перагарадзіць (шлях, дарогу).

П. шлях праціўніку.

|| незак. перараза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 3 знач.) і перарэ́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).

прада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.

1. Аддаць каму-н. за плату (пра гандлёвую здзелку).

П. хату.

2. перан. Выдаць каго-н., здрадзіць каму-, чаму-н.

П. сябра.

|| незак. прадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. про́даж, -у, м. (да 1 знач.).

пракаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перамясціцца куды-н. коцячыся.

Сляза пракацілася па твары.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раздацца (пра раскацістыя гукі).

Пракаціўся гром.

3. Праехацца для забавы, з’ездзіць куды-н. ненадоўга.

П. на самакаце.

|| незак. прако́чвацца, -аецца (да 1 і 2 знач.).

нівелі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; зак. і незак., што.

1. Вызначыць (вызначаць) спецыяльнымі прыборамі вышыню пунктаў зямной паверхні над узроўнем мора або адносна якой-н. пэўнай вышыні (спец.).

2. перан. Ураўноўваючы, згладзіць (згладжваць), знішчыць (знішчаць) адрозненні паміж кім-, чым-н.

Н. асаблівасці.

|| наз. нівелі́раванне, -я, н. і нівеліро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

падштурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

1. Злёгку штурхнуць.

П. воз плячом.

2. Штурхнуўшы, падсунуць, наблізіць да чаго-н.

П. суседа да дзвярэй.

3. перан. Схіліць да чаго-н., прыспешыць з чым-н., паскорыць што-н. (разм.).

|| незак. падшту́рхваць, -аю, -аеш, -ае і падштурхо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.