бана́н, ‑а, м.

1. Шматгадовая пальмападобная трапічная расліна сямейства бананавых.

2. Мучністы салодкі плод гэтай расліны. [Хлопчык] часта бегаў.. [у лес], каб сцягнуць какосавы арэх, банан і іншыя добрыя рэчы. Маўр.

[Ісп. banano, banana.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццяздо́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Здольны падтрымліваць і захоўваць жыццё (у 2 знач.).

2. перан. Здольны існаваць і развівацца; прыстасаваны да жыцця (у 7 знач.). Жыццяздольны калектыў. Жыццяздольныя расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засме́ціць, ‑смечу, ‑смеціш, ‑смеціць; зак., што.

Запоўніць, забрудзіць смеццем. Засмеціць двор. Засмеціць падлогу. // Вырасшы ў вялікай колькасці, заглушыць іншыя расліны (пра пустазелле). Пустазелле засмеціла пасевы. // Сапсаваць непатрэбнымі прымесямі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каро́бачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

1. Памянш. да каробка (у 1 знач.).

2. Сухі плод расліны, у якім знаходзіцца насенне. Каробачка маку. Каробачка лёну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прышчыпну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.

Спец. Адшчыпнуць вяршок парастка для спынення яго росту і ўзмацнення прытоку пажыўных рэчываў да іншых органаў расліны. Прышчыпнуць вусы агуркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спо́равы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да спор. Споравая клетка. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе спор. Споравае размнажэнне. // Які распаўсюджваецца, размнажаецца спорамі. Споравыя расліны. / у знач. наз. спо́равыя, ‑ых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ю́ка, ‑і, ДМ юцы, ж.

1. Паўднёвая вечназялёная дрэвавая расліна сямейства агававых, што разводзіцца як дэкаратыўная.

2. Валокны гэтай расліны, з якіх вырабляюць канаты, рагожы і пад.

[Ісп. yuca з мовы паўднёваамерыканскіх індзейцаў.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тлушча́нка ’расліна Pinguicula L.’ (Кіс.)· Калька лацінскай назвы расліны, параўн. лац. pinguiculus, памянці, ад pinguis ’тлусты, тоўсты’, укр. товстя́нка ’расліна Pinguicula L.’, рус. жиря́нка ’тс’ з-за мясістасці лістоў расліны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чай, -ю, мн. (пры абазначэнні гатункаў) чаі́, чаёў, м.

1. Вечназялёная расліна (дрэва або куст) сямейства чайных, лісце якой выкарыстоўваецца для прыгатавання духмянага напою.

Плантацыі чаю.

Вырошчаваць ч.

2. Высушаныя і асобым спосабам апрацаваныя лісты гэтай расліны, на якіх настойваюць духмяны танізуючы напой.

Зялёны ч.

Заварыць ч.

Купіць пачак чаю.

3. Гарачы напой, настоены на лісці гэтай расліны.

Моцны ч.

Выпіць чаю.

4. Настой на травах, карэннях, кветках і пад., які выкарыстоўваецца пераважна як лекавы сродак.

Ліпавы ч.

Грудны ч.

5. Чаяпіцце, чаяванне.

Запрасіць на ч.

◊

На чай (даваць, браць; разм.) — узнагарода, звычайна грашовая, за дробныя паслугі (афіцыянту, швейцару); чаявыя.

|| прым. ча́йны, -ая, -ае.

Ч. куст.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гаро́х, -у, М -у і -ро́се, м.

Расліна сямейства бабовых з насеннем у стручках, а таксама само круглае насенне гэтай расліны.

Нашчыпаць гароху.

|| памянш.-ласк. гаро́шак, -шку, м. Зялёны г.

|| прым. гаро́хавы, -ая, -ае.

◊

Гарохавы вянок — адмова ў каханні.

Пудзіла гарохавае (разм., неадабр.) — пра смешна ці безгустоўна адзетага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)