прыгарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак., што.
Абгарадзіўшы, далучыць да чаго‑н. Прыгарадзіць участак зямлі да двара. Прыгарадзіць дзялянку да саду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супрацьстая́нне, ‑я, н.
Спец. Месцазнаходжанні планет, у якіх яны бачны з Зямлі ў напрамках, супрацьлеглых Сонцу. Супрацьстаянне планет. Вялікае супрацьстаянне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаве́цтва, ‑а, н.
Рамяство, занятак шаўца. Бацька — бадыль дымаўскі. Зямлі сваёй нават і дзесяціны поўнай не было. Шавецтвам займаўся. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасціпо́лле, ‑я, н.
Сістэма севазвароту з падзелам ворнай зямлі на шэсць палёў, кожнае з якіх засяваецца па чарзе рознымі культурамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экзаге́нны, ‑ая, ‑ае.
У геалогіі — які адбываецца або ўтвараецца пад уздзеяннем вонкавых сіл на паверхні Зямлі. Экзагенныя працэсы. Экзагенныя глебы.
[Ад грэч. éxō і génos — род, нараджэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаспада́рчы в разн. знач. хозя́йственный;
~чае жыццё краі́ны — хозя́йственная жизнь страны́;
г. падыхо́д да зямлі́ — хозя́йственный подхо́д к земле́;
○ г. разлі́к — хозя́йственный расчёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сме́жный прям., перен. суме́жны;
сме́жные уча́стки земли́ суме́жныя ўча́сткі зямлі́;
матема́тика и фи́зика — сме́жные дисципли́ны матэма́тыка і фі́зіка — суме́жныя дысцыплі́ны;
сме́жные предприя́тия суме́жныя прадпрые́мствы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́піна, ‑ы, ж.
1. Пляма іншага колеру на чым‑н. Магутныя ногі птушак ашчарэпілі жардзіну. Белыя лапіны на плячах [іх] нагадвалі пагоны. Беразняк. Яблыневыя цені і сонечныя лапіны на зямлі заскакалі і пераблыталіся. Чорны. // Мясціна, якая чым‑н. вылучаецца на агульным фоне. Між лесу пракідаліся лапіны сенажаці. Мурашка. На чарнаце пажарышчаў добра былі відны чыстыя лапіны замеці і языкі сумётаў. Мележ. // Прагаліна. На палях, асабліва на ўзгорках, ад сонца адна за адной з’яўляліся праталіны, з-пад снегу выступалі чорныя лапіны зямлі. Краўчанка. Дарогу злёгку зацерушыла снегам. Там-сям відны асфальтаваныя лапіны. Кавалёў.
2. Разм. Невялікі кавалак зямлі. З гаспадаркі ўсяго і было ў таго чалавека, што лапіна зямлі на ўзгорку. Якімовіч. [Касперскі:] І ўсё [Бондар] засеяў? [Рымша:] Ні лапіны не пакінуў. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лідаві́ны, лідакі ’ўчасткі зямлі, пакрытыя лёдам’ (паст., Сл. паўн.-зах.). Да лёд (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 119).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пя́дзя, ‑і, ж.
1. Старая мера даўжыні, роўная адлегласці паміж канцамі расцягнутых вялікага і ўказальнага пальцаў.
2. Невялікі ўчастак зямлі, прасторы. Кожную пядзю зямлі тут Сваім засланялі мы целам. Танк. У людзей было так мала сенажаці, што яны калаціліся за кожную пядзю. Колас.
•••
Ні пядзі — ніколькі (не аддаць, не саступіць, звычайна пра зямлю).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)