каро́ўніца, ‑ы, ж.

Абл. Жанчына, якая даглядае кароў, даглядчыца жывёлы. Кароўніца будзе шукаць, дзе пастух падзеўся? Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Про́шукі ’скрытыя, тайныя дзеянні, накіраваныя на дасягненне заганных ці злачынных мэт’ (ТСБМ). Да шукаць (гл.). Калька рус. происки ’тс’ < искать ’шукаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ны́шпарыць, ну́шпарыць ’шукаць чаго-небудзь; вышукоўваць, дазнавацца’ (Касп., Сцяшк. Сл.), укр. ни́шпорити ’шнарыць, шукаць’, рус. нышпарить ’крыючыся, выглядваць, вышукваць што-небудзь’. Гл. шны́парыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыту́лак, -лку, м.

1. Месца, дзе можна ўратавацца ад каго-, чаго-н., адпачыць, прабыць патрэбны час.

Шукаць прытулку.

Права прытулку (права асобы, якая праследуецца дзяржавай, на абарону з боку іншай дзяржавы; спец.).

2. Дабрачынная ўстанова для выхавання сірот і беспрытульных дзяцей.

Дзіцячы п.

|| прым. прыту́лкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

афіцар’ё, ‑я, н., зб.

Разм. пагард. Афіцэры. — А ў самой вёсцы гітлераўская салдатня і афіцар’ё пабеглі па хатах.. шукаць сабе спажывы. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дара́дзіць, ‑раджу, ‑радзіш, ‑радзіць; зак.

Разм. Даць параду; параіць. Прыйшлося, як дарадзіў Стась, шукаць па аптэках такія кіслоты, што вытраўлялі сляды чарніла. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мітуслі́вец, ‑ліўца, м.

Разм. Той, хто мітусіцца (у 1, 2 знач.); неспакойны чалавек. Алёшка — мітуслівец, яму бясконца трэба блукаць і шукаць нечага. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазазе́мны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца за межамі зямлі. Само шчасце трэба шукаць не ў нейкіх пазаземных прасторах, а на зямлі, сярод людзей. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дои́скиваться несов. шука́ць, дашу́квацца; (находить) знахо́дзіць; (дознаваться) дахо́дзіць, дазнава́цца, даве́двацца; (допытываться) дапы́твацца;

ищу́ и не дои́скиваюсь шука́ю і не дашу́кваюся;

дои́скиваться и́стины, пра́вды дахо́дзіць да і́сціны, да пра́ўды; шука́ць і́сціну, пра́ўду.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тыпсты́ ‘моцна трасці; шукаць’ (Клім.). Гл. тэпсты́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)