харэ́й ​1, ‑я, м.

Вершаваны памер — двухскладовая стапа з націскам на першым складзе, напрыклад: Во́брӑз / мі́лы̆, / по́ўны̆ / ча́рӑў.

[Грэч. choréois.]

харэ́й ​2, ‑я, м.

Доўгі шост для кіравання запрэжкамі аленяў або сабак.

[З ненецкага.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балансі́р, ‑а, м.

1. Доўгі шост, пры дапамозе якога акрабат захоўвае раўнавагу на канаце.

2. Рычаг у машыне, які перадае рух ад адной часткі да другой, а таксама рэгулятар у механізме гадзінніка, які замяняе маятнік.

[Фр. balancier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыс, ‑а, м.

Абл. Шост для кіравання плытом, чаўном і пад. Адпіхнуўшы ад берага човен І махаючы прысам кляновым, Я плыву. Трус. — Там такая букта, што і прысам дна не дастанеш. Там можа хвоя схавацца. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Асмо́лак ’тоўстая жэрдка, да якой прымацоўваюцца кроквы’ (Жд.). Кандэнсавана з асмоленая жэрдка, асмалены друк, шост.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Курашэ́сь ’курасадня’ (Касп.). Да кура (гл.) і шост (гл.). Ад апошняга, магчыма, зборная форма *шэсць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стажа́р ‘уваткнуты ў зямлю шост, вакол якога кідаецца стог’, стажа́рʼе ‘аснова стога; падсцілка, на якую ставяць стог сена, каб зберагчы яго ад сырасці’ (ТСБМ), таксама ‘месца, дзе стаяў стог’ (Янк.), стажа́рка ‘стрэшка на чатырох слупах, пастаўленая над стогам’ (Сл. ПЗБ, мёрск., ЖНС), стажа́рня ‘стажарка’, ‘падсцілка пад стог’ (Сл. ПЗБ; полац., Нар. лекс.), стажа́рыньне ‘падсцілка пад стог’ (пін., Шатал.), стажа́рышча ‘тс’ (Сцяшк.). Укр. дыял. сто́жар ‘месца, дзе стаяць стагі сена’, стожа́рище ‘месца, дзе стаяў стажок’, рус. стожа́, стожара́, стожера́ ‘кожны з калоў, якімі ўмацоўваецца стог сена’, стожа́р, стожа́рь ‘шост у стагу’, ст.-рус. стъжаръ ‘шост, уваткнуты ў зямлю для ўмацавання стога’, в.-луж. sćežor ‘шост’, н.-луж. sćažor ‘жардзіна’, чэш. stožár ‘мачта’, славац. stožiar ‘тс’, славен. stožẹ́r ‘шост у стозе’, серб.-харв. сто̏же̑р ‘паля, уваткнутая на таку’, балг. сто́жар, сто́жер ‘тс’, макед. стожер ‘тс’. Прасл. *stožerъ ‘стоўб, шост, жэрдзь’; утворана ад прасл. *stogъ ‘стог’ (гл.) з суф. ‑erъ, гл. Слаўскі, SP, 2, 23. Параўн. літ. stãgaras ‘сухое доўгае сцябло расліны’, лат. stagars ‘тс’, ст.-в.-ням. stecho ‘паля, слуп’; гл. Фасмер, 3, 764; Махэк₂, 580; Сной₁, 611; Шустар-Шэўц, 1274–1275; ЕСУМ, 5, 424. Гл. сцежар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

брызе́нт, ‑у, М ‑нце, м.

Грубая непрамакальная парусіна. Толя сядзіць на носе чайкі і на ўзбраенні яго — доўгі, лёгенькі шост і «іжаўка» дзядзькі Антося, якая ляжыць на брызенце плашч-палаткі. Брыль. Усцяж па шашы, што вяла на Оршу, стаялі аўтамашыны, прыкрытыя брызентам. Шчарбатаў.

[Ад гал. presenning.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буса́к, ‑а, м.

Доўгі шост з металічным вастрыём і крукам на канцы; багор. Плытнік, стоячы ў галаве плыта, заганяў у калоду бусак і моцна трымаў, налёгшы на яго ўсім целам. Колас. Відаць было, як людзі расцягвалі бусакамі бярвенне агнём ахопленых хат. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жэрдка, жардзіна, шост; шасток (памянш.); прыс (абл.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Свёлак ‘шост каля печы для прасушвання адзення’ (воран., Сл. ПЗБ). Гл. сволак, мяккасць ‑в‑ у выніку кантамінацыі з нейкім іншым словам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)