кісце́нь, ‑цяня, м.

Даўнейшыя зброя ў выглядзе кароткай палкі, на адным канцы якой падвешваўся металічны шар для нанясення ўдараў, а на другім была пятля для надзявання на руку. Ударыць кісцянём. □ Запясце Корчака абвіваў рэмень кісцяня. Кісцень пагойдваўся. Калючы сталёвы шар, падобны на шышку дурнап’яну. Караткевіч.

[Цюрк. кістāн.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

угару́ и уго́ру нареч., разг. вверх, кве́рху;

шар падня́ўся ўгару́ — шар подня́лся вверх (кве́рху);

◊ ісці́ ўгару́ — идти́ в го́ру;

ла́пкі ўго́ру — ла́пки вверх

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кісце́нь, -цяня́, мн. -цяні́, -цянёў, м.

Даўнейшая зброя ў выглядзе кароткай палкі, на адным канцы якой падвешваўся металічны шар ці іншы цяжар для нанясення ўдараў, а на другім была пятля для надзявання на руку.

Разбойнік з кісцянём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зонд, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Назва розных інструментаў і прыбораў у выглядзе стрыжня, трубкі, якія ўжыв. для даследавання ўнутранай поласці арганізма, глебы і пад.

2. Паветраны шар з самапісным прыборам для метэаралагічных назіранняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сферо́ід, ‑а, М ‑дзе, м.

Спец. Цела, якое ўтвараецца вярчэннем эліпса вакол яго малой восі; сплюшчаны шар, паверхня такога шара.

[Ад грэч. sphaira — шар і eidos — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каці́ць несов., в разн. знач. кати́ть;

к. шар — кати́ть шар;

к. та́чку — кати́ть та́чку;

мо́ра ко́ціць хва́лі — мо́ре ка́тит во́лны;

к. на веласіпе́дзе — кати́ть на велосипе́де

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наэлектрызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак., каго-што.

1. Зарадзіць электрычнасцю. Наэлектрызаваць сталёвы шар.

2. перан. Давесці да вельмі ўзбуджанага. стану. Наэлектрызаваць гледачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́ла ж., разг.

1. (о местности) го́лое простра́нство;

2. кру́глый ком, шар (скатанный)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кракі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.

Рабіць кракі.

кракірава́ць, ‑ру́ю, ‑ру́еш, ‑ру́е; зак. і незак., што.

Гуляючы ў кракет, стукнуць (стукаць) сваім шарам шар другога іграка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэфарма́тар, ‑а, м.

Той, хто праводзіць рэформу ў якой‑н. галіне; пераўтваральнік. Гаварыць Анатоль Парфенавіч умее. На словах, здаецца, зямны шар перавярнуў бы. Паслухаеш — такі рэфарматар. Мыслівец.

[Лац. reformator.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)