цеплатво́рнасць, ‑і, ж.
Здольнасць утвараць цяпло. // Спец. Колькасць цяпла ў калорыях, якую выдзяляе 1 кг якога‑н. рэчыва пры поўным згаранні. Цеплатвернасць паліва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пацю́пнецца ’скурчыцца (ад холаду)’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Відаць, з + пацюпціцца, параўн. ваўк. цюпціцца ’імкнуцца да цяпла, укрывацца цёплым’ (Сл. ПЗБ), — апошняе Грынавяцкене генетычна звязвае з літ. čiupa ’марудны’ (там жа, 5, 380), сійрпа ’капун’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
макракіне́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Раздзел кінетыкі, які вывучае ўплыў працэсаў пераносу рэчываў і цяпла на хуткасць хімічных рэакцый (галоўным чынам у прамысловых умовах).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эквівале́нт, -ту м., в разн. знач. эквивале́нт;
гро́шы з’яўля́юцца ўсеагу́льным ~там — де́ньги явля́ются всео́бщим эквивале́нтом;
механі́чны э. цяпла́ — физ. механи́ческий эквивале́нт тепла́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адлюбі́ць, ‑люблю, ‑любіш, ‑любіць; зак.
Перастаць любіць. А я яшчэ не адлюбіла, А я яшчэ не пражыла І долі нават не згубіла Свайго юнацкага цяпла. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азя́блы, ‑ая, ‑ае.
Які настыў, змёрз на холадзе. Азяблыя рукі самі шукаюць цяпла за пазухай і ў кішэнях. Быкаў. Насустрач дню азяблыя асіны Працягваюць вільготныя лісты. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэгенера́тар, ‑а, м.
Спец. Цеплаабменны апарат для рэгенерацыі цяпла, які выкарыстоўваецца пераважна для падагравання паветра або газу ў мартэнаўскіх, доменных і інш. печах, кацельных устаноўках, паравых і газавых турбінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сардэ́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і якасць сардэчнага (у 3, 4 знач.); шчырасць. Як многа ў іх [вачах] песеннай ласкі, Сардэчнасць любай, цяпла. Астрэйка. На тварах гвінейцаў такая сардэчнасць, Такое давер’е харошае. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сні́зак (сні́зык) ‘кажух разам з сярмягай’ (віц., Шн. 3). Параўн. зах. і паўд.-рус. сни́зка ‘армяк і тулуп зверху’, сни́зок, сни́зки ‘кажух з каптанам, кажух з армяком, пара верхняй адзежы, для цяпла’. Да ніз (гл.), параўн. выраз адзець пад ніз ‘апрануць пад верхнюю адзежыну што-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цеплатэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Галіна тэхнікі, якая займаецца пытаннямі атрымання і выкарыстання цяпла ў прамысловасць сельскай гаспадарцы, побыце і пад. // Комплекс навуковых дысцыплін па вывучэнню метадаў атрымання, ператварэння і выкарыстання цеплаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)