Verbum

замарко́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад замаркоціць.

2. у знач. прым. Сумны, маркотны. Жонка кладзе кампрэсы, ходзіць замаркочаная, сумная, як цень. Навуменка.

падо́ўжыцца, ‑жыцца; зак.

1. Стаць, зрабіцца больш доўгім, даўжэйшым. Цень падоўжыўся. Хвост дыму падоўжыўся.

2. Стаць, зрабіцца больш працяглым, доўгім. Дзень падоўжыўся. Ночы падоўжыліся.

прыцяні́ць, ‑цяню, ‑ценіш, ‑цаніць; зак., што.

Прысланіць, прыкрыць чым‑н. ад святла; паставіць, змясціць дзе‑н. у цень. Прыцяніць вазон. Прыцяніць расаду ад сонца.

гарбаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Станавіцца гарбатым. Цень то выпростваўся, большаў, то смешна гарбацеў, перарываўся, калі я ступаў у якую-небудзь калдобіну ці разору. Сачанка.

со́хлы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Сухі, высахлы. Сохлае лісце. Сохлае дрэўца. □ Жабулька скокнула пад куст вярбы, У лісце сохлае, дзе цень рабы. Пысін. Схілялі вербы сохлае суччо. Гаўрусёў.

вандро́вішча, ‑а, н.

Месца вандроўкі, прыстанішча вандроўнікаў. І вось ужо за мной рака, Агні вандровішчаў знаёмых, І вось мой цень на ледніках, І голас на вяршынях стромых! Танк.

пало́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Лопаць час ад часу. У цень пазашывалася ўсё жывое: у вішняку, дакапаўшыся аж да самага карэння, ляніва палопвалі крыл[а]мі разамлелыя куры. Ваданосаў.

уно́чы, прысл.

У начны час, ноччу. Нас паліла сонца ўдзень, Халадзіў уночы цень. Бядуля. Вітанне таму, хто ў суровыя годы Не ведаў спакою ні ўдзень, ані ўночы. Броўка.

заплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

Разм. Закрыць, заплюшчыць (вочы). Святло адпаўзло да дзвярэй, і з гэтым цень знік, а каб звыкнуцца з цемрай камеры, Крумінскі заплюснуў вочы. Галавач.