Вірабурна: «Вольных песень стыхійныя хвалі вірабурна прыволлем буяняць» (КТС, П. Трус.). Новаўтварэнне ад вір (гл.) і бурна (гл. бура).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бушава́ць, -шу́ю, -шу́еш, -шу́е; -шу́й; незак.
1. Бурна, імкліва выяўляць сваю разбуральную сілу (пра вецер, агонь, ваду).
Полымя бушуе.
Бушуюць хвалі.
2. перан. Бурна выказваць сваё незадавальненне, буяніць (разм.).
Чаго ты бушуеш?
|| наз. бушава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
драбі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., дро́біцца і драбі́цца; незак.
1. Разбівацца на дробныя часткі.
Хвалі дробяцца аб скалы.
2. перан. Расчляняцца, раздзяляцца.
Дробяцца сілы.
|| зак. раздрабі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ро́біцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усплёснуцца, ‑нецца; зак.
Плёснуцца, з шумам падняцца ўверх (пра ваду). Усплёснуліся хвалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хва́левы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да хвалі (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суро́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што і без дап. (разм.).
1. У народных павер’ях: прынесці няшчасце, хваробу і пад. каму-н. нядобрым вокам.
2. Пахвальбой, прадказваннямі пашкодзіць каму-, чаму-н.
Не хвалі сына, а то можна с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хва́ля, ‑і, ж.
1. Вадзяны вал, які ўтвараецца гайданнем паверхні вады. Марскія хвалі. □ Каля нізкага берага.. ледзь чутна, раскошліва пахлёбвае хваля. Брыль. Дробныя хвалі, як жывыя, пераліваліся і блішчэлі на месяцы. Колас. // перан. Пра тое, што сваім рухам, формай нагадвае хвалі. Акно расчынілася, хваля свежага паветра з ліпавым водарам абдала Зосю. Хомчанка. Дыхне ветрык і бягуць прыбоем жытнёвыя хвалі ў неабсяжную даль. Машара. // перан. Прыліў або праяўленне якога‑н. пачуцця, адчування. Сэрца захліснула цёплая пяшчотная хваля. Місько. З кожным новым пытаннем у душы чалавека падымаецца хваля ярасці. «Полымя».
2. Спец. Форма распаўсюджвання ваганняў у пругкім асяроддзі. Электрамагнітныя хвалі. Гукавая хваля.
3. перан.; чаго. Пра масу, плынь чаго‑н., што рухаецца адно за адным з пэўнымі інтэрваламі, перапынкамі. Раніцай.. наляцелі самалёты з чорна-жоўтымі крыжамі на фюзеляжах. Першая хваля, дзесятка паўтара, прайшла на вялікай вышыні, пабліскваючы чырванню ад набрынялай, гатовай выпусціць сонца на небакрай, зары. Хадкевіч.
4. перан.; чаго. Узмоцнены рух, праяўленне чаго‑н. Хваля пратэсту. Хваля арыштаў. □ У 1912–1913 гг. у краіне намячаецца новая хваля рэвалюцыйнага ўздыму. Навуменка.
•••
Доўгія хвалі — радыёхвалі даўжынёй ад 1 да 10 км.
Кароткія хвалі — радыёхвалі даўжынёй ад 10 да 100 м.
Сярэднія хвалі — радыёхвалі даўжынёй ад 100 да 1000 м.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хіб, хі́ба, мн. хібы́, -о́ў, м.
1. Пярэдняя частка хрыбта свінні.
Самае тоўстае сала ў свінні на хібе.
2. Шчацінне на хрыбце.
3. Спінны плаўнік у рыбы.
4. перан. Верхні край, грэбень чаго-н.
Х. страхі.
Х. хвалі.
Х. пракоса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ультрамікраскапі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ультрамікраскапіі; з памерамі, меншымі даўжыні хвалі бачнага святла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хваляво́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Канал, уздоўж якога распаўсюджваюцца электрамагнітныя (радыёхвалявод) або гукавыя (акустычны хвалявод) хвалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)