геркуле́с, -а і -у, м.

1. -а, мн. -ы, -аў. Чалавек вялікай фізічнай сілы [паводле лацінскай назвы Геракла — героя старажытнагрэчаскай міфалогіі].

2. -у. Аўсяныя крупы спецыяльнага прыгатавання.

|| прым. геркуле́саўскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і геркуле́савы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Геркулесаўскі целасклад.

Геркулесавая каша.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грань, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Плоская частка паверхні геаметрычнага цела, якая ўтварае вугал з другой такой жа паверхняй.

Грані куба.

2. перан. Тое, што адрознівае, аддзяляе адно ад аднаго.

Сціранне граней паміж фізічнай і разумовай працай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атле́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Сістэма спартыўных практыкаванняў, якія патрабуюць рознабаковай фізічнай падрыхтоўкі.

○

Лёгкая атлетыка — від спорту — бег, хадзьба, скачкі, кіданне кап’я, дыска і пад.

Цяжкая атлетыка — від спорту — падняцце цяжару: штангі, гіры і пад.

|| прым. атлеты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разме́рнасць, ‑і, ж.

У фізіцы — выраз, які паказвае, у колькі разоў зменіцца адзінка фізічнай велічыні пры змяненні адзінкі велічынь, прынятых у дадзенай сістэме за асноўныя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размя́ць, разамну́, разамне́ш, разамне́; разамнём, разамняце́, разамну́ць; разамні́; размя́ты; зак.

1. гл. мяць.

2. перан., каго-што. Рухамі прывесці цела ў стан фізічнай бадзёрасці (разм.).

Р. ногі.

|| незак. разміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. размі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

градые́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Мера змянення (павелічэння або змяншэння) у прасторы якой‑н. фізічнай велічыні пры перамяшчэнні на адзінку даўжыні. Градыент хуткасці ветру. Градыент тэмпературы.

[Ад лац. gradiens — паступальны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тро́льскі ‘пародзісты’ (Мат. Гом.): трольскі буга́й ‘вялікі племянны бык немясцовай пароды’, ‘здаровы мужчына, які пазбягае фізічнай працы’ (лельч., Жыв. сл.). З ⁺тырольскі ‘ціролькі, з Ціроля’ < польск. tyrolski ‘тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мара́зм, ‑у, м.

1. Стан поўнага ўпадку псіхічнай і фізічнай дзейнасці чалавека ў сувязі са старасцю або працяглай хваробай. Старэчы маразм.

2. перан. Упадак, разлажэнне. Маразм капіталістычнага грамадства.

[Ад грэч. marasmos — знясіленне, заняпад сіл.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрахі́мія, ‑і, ж.

Раздзел фізічнай хіміі, які вывучае працэсы, што ўзнікаюць пры ўзаемных пераўтварэннях хімічнай і электрычнай энергіі. // Галіна прамысловасці, звязаная з выкарыстаннем гэтых працэсаў для практычных мэт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маларуха́вы, ‑ая, ‑ае.

Недастаткова рухавы; непаваротлівы. Маларухавы хлопчык. □ [Антон Раманавіч:] — Такія модныя цяпер пошасці, як гіпертанія і ўсялякія там інфаркты, збіваюць з ног у першую чаргу маларухавых і незагартаваных фізічнай працай асоб. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)