філёр, ‑а, м.

Тайны паліцэйскі агент; сышчык, шпік. [Валодзя:] — Толькі будзьце асцярожны, тут апрача паліцыі многа філёраў і шпікоў. Машара.

[Фр. fileur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алько́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з альковам, прызначаны для алькова. Алькоўная фіранка.

2. перан. Амурны, залётны, рамантычны. Алькоўныя сакрэты, тайны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Та́дны ’танны’ (дзятл., Жыв. сл.; ЛА, 3). Дыялектная дысіміляцыя (н > д) доўгага (з падвойнага) санорнага, параўн. тое ж у тайны2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

канспіраты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з канспірацыяй; тайны, падпольны. Канспіратыўная арганізацыя. Канспіратыўная кватэра. □ Вартаўніком управы горада Н... служыў, кажучы канспіратыўнай мовай, партызан. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

келе́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да келлі. Келейнае жыццё. Келейныя правілы.

2. перан. Тайны, сакрэтны, скрыты ад іншых. Келейныя размовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

меліні́тавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да мелініту. // Начынены мелінітам. Мелінітавы снарад. □ [Ірына] добра ўжо ведала ўсе тайны дынаміту, асаблівасці мелінітавых шашак. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

та́йна 1, ‑ы, ж.

1. Тое, што хаваецца, адрываецца ад іншых, што вядома не ўсім; сакрэт. Ваенная тайна. Тайна перапіскі. □ І раптам .. [Вера] поўнасцю зразумела, што Ніна не хоча раскрываць тайны, не давярае ёй, і слёзы крыўды бліснулі на вачах. Мікуліч. Усе свае дзеянні піянеры вырашылі трымаць да часу ў тайне ад дарослых. Курто.

2. Тое, што яшчэ не пазнана, неразгадана; скрытая ўнутраная сутнасць з’явы, прадмета. Тайны будовы матэрыі. Тайны палярнага ззяння. □ Перад чалавекам стаяць яшчэ мільёны неразгаданых тайн прыроды, жыцця і смерці. Лынькоў. Выгнаць тайны акіяна — Вось імкненне іх [вучоных] і план. А. Александровіч. // Тое, чым чалавек яшчэ не авалодаў. Кожную вольную хвіліну [Аляксандра Іванаўна Клімава] выкарыстоўвае для таго, каб глыбей пранікнуць у тайны драматычнага мастацтва. «Маладосць». Люба спазнала тайну граматы. Чытаць — гэта было таксама вялікай асалодай. Кудраўцаў.

та́йна 2, прысл.

Скрытна ад іншых. Пакідаю я тайна пад час развітання Разам з сэрцам жывыя надзеі свае... Бачыла. Слёзы людскія, слёзы людскія!.. Тайна ліліся, адкрыта ліліся. Падалі долу гарачым дажджом. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

та́йна, -ы, мн. -ы, тайн і -аў, ж.

1. Тое, што хаваецца ад іншых, што вядома не ўсім; сакрэт.

Захаваць тайну.

Ваенная т.

2. Тое, што яшчэ не пазнана; нявыяўленая ўнутраная сутнасць з’явы, прадмета.

Тайны прыроды.

3. Тое, чым чалавек яшчэ не авалодаў.

Т. галактыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скры́ты, -ая, -ае.

1. Нябачны, замаскіраваны, тайны.

Скрытыя дзеянні.

Скрытыя замыслы праціўніка.

2. Без характэрных знешніх прыкмет.

Скрытае цячэнне хваробы.

Скрытая ўсмешка.

3. Які ўласцівы каму-, чаму-н., але яшчэ не праявіўся, знешне не прыкметны.

Скрытыя магчымасці тэхнікі.

|| наз. скры́тасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вы́казка ’адкрыццё тайны’ (Нас.); ’выдача, данос’ (Касп.). Рус. вы́казка ’тс’. Да выказаць пры дапамозе суф. ‑ка або памяншальнае ад *выказ; параўн. рус. вы́каз, укр. ви́каз ’данос, выяўленне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)