баргузі́н, ‑у, м.
Паўночна-ўсходні вецер на Байкале. Плыве параход. За кармой, як і ўчора, Сівы баргузін «пашавельвае» вал. Хведаровіч. Стаю, заглядзеўшыся ўдалеч, адзін, І студзіць гарачы мой твар баргузін. Гаўрусёў.
[Ад назвы ракі Баргузін, якая ўпадае ў возера Байкал.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́луб м.
1. го́лубь;
2. ласк., разг. (при обращении) го́лубь; голу́бчик;
○ г. мі́ру — го́лубь ми́ра;
◊ сівы́ як г. — седо́й как лунь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Со́вы фалькл. ‘шэры, сівы?’: “Бадай, зязюлька, бадай, совая, цэлы век кукавала” (Восеньскія і талочныя песні, 1981, 215). Няясна (памылка ў запісе — сівая?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сівава́ты, ‑ая, ‑ае.
Злёгку, не зусім сівы (у 1, 2 і 4 знач.). Сіваватыя бровы. □ На круглым твары цаглянага колеру тырчэлі сіваватыя тоўстыя вусы. Бядуля. Рассунуў баравік ля хвоі Мох сіваваты над сабой. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тро́шачку, прысл.
Разм. Тое, што і трошкі. Хоць бы трошачку ценю, Хоць бы кроплю вады, Хоць бы сівы арол Засланіў крыллем сонца! Панчанка. Нос быў трошачку задзёрты, але кірпатым яго нельга было назваць. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паку́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Кусаць час ад часу, злёгку. [Гумоўскі] неяк прыгнуўся, здавалася ажно калаціўся і .. пакусваў сівы вус ад хвалявання. Броўка. Ліхачоў нервова пакусваў папяросу і не спускаў вачэй з хлопчыкаў. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паціра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Час ад часу церціся. Сівы конь у аглоблях паволі хрупаў канюшыну з пярэдняга палукашка і час ад часу, каб адагнацца ад заедзі, паціраўся вялізнай галавой аб спіну гаспадыні. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стае́ннік, ‑а, м.
Конь, якога трымаюць на стайні для выезду. [Дзед Аніська:] — Меў .. [граф Чапскі] пару стаеннікаў, мо па тысячы рублёў кожны. Як выедзе, дык зямля ўгінаецца. Лужанін. Лёгка і грацыёзна нёсся на тонкіх зграбных нагах сівы ў яблыкі стаеннік. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпяра́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Абл. Тое, чым падпяразваюцца. Верхнюю рубашку.. [Блецька] насіў без падпяразкі. Чорны. Дзед Сёмка стаіць у дзвярах. Гэта высокі сівы стары ў зрэбнай без падпяразкі кашулі і шарачковых портках. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сіва́к 1 ‘неўрадлівая глеба сівога колеру’ (шчуч., дзятл., лід., Сл. ПЗБ), тое ж сіве́ц (віл., ганц., докш., Сл. ПЗБ; ст.-дар., Яшк.), сіву́ха (воран., Сл. ПЗБ). Апошняе абазначае яшчэ і ‘глей’ (там жа). Да сівы, паводле колеру.
Сіва́к 2 ‘птушка чырвонагаловы нырэц, Aythya ferina L.’ (гарад., Касп.; пін., Федз.–Доўб.), параўн. рус. ярасл. сиво́к, сиву́ч ‘тс’, укр. сива́к ‘парода галубоў’, чаш. sivák ‘шызы голуб’. Да сівы (гл.); найменне па пераважаючым колеры апярэння, параўн. сіўка, сявак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)