вкось нареч. наўско́с, наўскасы́, наўскася́к, наўко́с;

◊

вкривь и вкось а) (в различных направлениях) ва ўсе бакі́, туды́-сюды́, ту́ды і сю́ды, сю́ды і ту́ды; б) (беспорядочно) бязла́дна, абы-я́к, так-ся́к накася́к, абы́ не па-лю́дску; в) перен. (всячески, превратно) так і сяк, сяк і так, усяля́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

со́ўгацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. Хадзіць туды-сюды.

С. па вуліцы без справы.

2. Марудна, з цяжкасцю хадзіць.

Бабуля ледзь соўгаецца.

3. Перамяшчацца, рухацца.

Колца соўгаецца па дроце.

|| аднакр. саўгану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 3 знач.).

|| наз. со́ўганне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хадня́ ж., разг. хожде́ние ср.;

надаку́чыла мне гэ́та х. сюды́-туды́ — надоело́ мне э́то хожде́ние взад-вперёд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расхадзі́цца, -хаджу́ся, -хо́дзішся, -хо́дзіцца; зак.

1. Прахадзіўшы доўга, прывыкнуць да хадзьбы, перастаць адчуваць стомленасць ад яе.

Расхадзіўся, і ногі перасталі балець.

2. Пачаць хадзіць многа, сюды-туды.

3. перан. Дайсці да крайняй ступені ў праяўленні чаго-н., у якіх-н. дзеяннях, разысціся.

Нервы расхадзіліся.

Расхадзілася шалёная завіруха.

|| незак. расхо́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напасляза́ўтра, прысл.

Праз дзень, пачынаючы ад сённяшняга. Назаўтра .. [Тварыцкі] зноў сюды прыходзіў, напаслязаўтра таксама. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зае́здам, прысл.

Разм. Праязджаючы міма, па дарозе; праездам. Я толькі заездам сюды, падарожнік. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзе́сяць, -і́, -ццю́, ліч. кольк.

Лік і колькасць 10.

Д. чалавек.

Д. гадоў.

◊

Ні ў пяць ні ў дзесяць (разм., неадабр.) — ні туды ні сюды; ні так ні гэтак.

|| парадк. дзяся́ты, -ая, -ае.

Дзясятыя гады мінулага стагоддзя.

Гэта справа дзясятая (перан.: няважная, другарадная; разм.).

◊

Пятае праз дзясятае (разм., жарт.) — непаслядоўна, пераскокваючы з аднаго на другое (расказваць, пераказваць).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́стаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць лёгкі шум, шоргат.

Шастае дождж па даху.

Ш. сенам.

2. Біць з шумам (разм.).

Ш. дубцом па нагах.

3. Хадзіць, снаваць туды-сюды з мэтай што-н. выгледзець, украсці і пад. (разм.).

Ш. па лесе.

Не трэба ш. дзе не след.

4. што. Рэзаць (разм.).

Ш. сала нажом.

|| наз. ша́станне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праві́зія, ‑і, ж.

Прадукты харчавання. Са складаў сюды вазілі муку і ўсялякую іншую правізію. Хведаровіч.

[Ад лац. provisio — прадбачлівасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узле́сны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да узлесся, узлеску. [Тварыцкі] .. прайшоў сюды-туды паміж узлесных кустоў. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)