стро́итьсяI несов.

1. (строить себе дом, другую постройку) будава́цца;

2. (воздвигаться, сооружаться) будава́цца;

3. перен. (созидаться, создаваться) стро́іцца, ствара́цца;

4. (составляться, слагаться) склада́цца, скла́двацца, ствара́цца, стро́іцца, будава́цца;

5. (намечаться мысленно, создаваться в уме) стро́іцца, грунтава́цца;

6. (основываться, базироваться) стро́іцца, асно́ўвацца, грунтава́цца, базі́равацца;

7. (становиться в строй) стро́іцца, шыхтава́цца;

8. страд. будава́цца; вырабля́цца, стро́іцца, рабі́цца; ствара́цца; грунтава́цца; см. стро́итьI.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пла́н в разн. знач. план, род. пла́на м.;

пятиле́тний пла́н пяцігадо́вы план;

произво́дственный пла́н вытво́рчы план;

кру́пный пла́н кино буйны́ план;

за́дний пла́н за́дні план;

стро́ить пла́ны стро́іць пла́ны;

расстро́ить пла́ны сапсава́ць пла́ны;

на пе́рвом пла́не на пе́ршым пла́не.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Стро́іць ‘рабіць, майстраваць’, ‘намячаць, накідваць (планы, здагадкі і інш.)’, ‘ставіць у строй’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ‘рыхтаваць, ладкаваць’ (ТС, Ян.; ваўк., Сл. ПЗБ), ‘будаваць’ (Бяльк., Ян., Мат. Гом.; в.-дзв., паст., брасл., пруж., Сл. ПЗБ), ‘рамантаваць’ (астрав., Сл. ПЗБ; Ян.), ‘спраўляць (свята, вяселле)’ (брасл., віл., Сл. ПЗБ), ‘ставіць (пра спектаклі)’ (паст., Сл. ПЗБ), стро́іцца ‘збірацца, імкнуцца што-небудзь рабіць’ (ТСБМ), ‘упраўляцца па гаспадарцы’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. укр. стро́їти ‘прыбіраць; ладзіць’, рус. стро́ить ‘будаваць, састаўляць, рабіць’, стараж.-рус. строити, польск. strojić ‘прыгожа апранаць; рыхтаваць, ладзіць’, в.-луж. trojić, н.-луж. tšojś ‘рыхтаваць; будаваць’, чэш. strojiti ‘рыхтаваць; гатаваць; прыгожа апранаць’, серб.-харв. стро̀јити ‘кастрыраваць; дубіць’, славен. strojíti ‘апрацоўваць (дубіць) сырую скуру’, балг. строя́ ‘будаваць’, макед. строи ‘будаваць; настройваць’, ст.-слав. строити ‘рыхтаваць, ладзіць’. Прасл. *strojiti — дэрыват ад *strojь (гл. строй1), гл. Фасмер, 3, 780; Сной₁, 615; Борысь, 580. Сюды ж стро́йка ‘будоўля’ (Сцяшк.), страе́нне ‘будынкі; хата з прыбудовамі’ (Янк. 1, Жд. 3), якія, відаць, уяўляюць сучасныя запазычанні з рус. стро́йка і строе́ние ‘тс’, як і само значэнне ‘будаваць’ у дзеяслова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пясо́к, -ску́ м., в разн. знач. песо́к;

жо́ўты п. — жёлтый песо́к;

п. у ны́ркахмед. песо́к в по́чках;

цу́кар-п. — са́харный песо́к;

будава́ць на пя́скустро́ить на песке́;

п. сы́плецца — (з каго) песо́к сы́плется (из кого);

як пяску́ марско́га — как песку́ морско́го

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

варажы́ць несов.

1. гада́ть, ворожи́ть;

в. на ка́ртах — гада́ть (ворожи́ть) на ка́ртах;

2. (строить догадки) гада́ть;

3. предрека́ть, предска́зывать;

4. разг. привлека́ть, зачаро́вывать, чарова́ть, завора́живать;

5. перен., разг. колдова́ть;

ску́льптар ~жы́ў над глі́най — ску́льптор колдова́л над гли́ной;

ба́бка на́двае ~жы́лапогов. ба́бушка на́двое сказа́ла (гада́ла)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

песо́к

1. (о почве) пясо́к, -ску́ м.;

2. мн. (пространства, покрытые песком) пяскі́, -ко́ў ед. нет;

3. (сахар) разг. пясо́к, -ску́ м.;

са́харный песо́к цу́кар-пясо́к;

стро́ить на песке́ на лёдзе ха́ту будава́ць;

песо́к сы́плется парахня́ сы́плецца;

как песку́ морско́го як зо́рак на не́бе, як пяску́ марско́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узвыша́ць несов.

1. (строить) возвыша́ть; возводи́ть;

2. (увеличивать) повыша́ть; (цену — ещё) вздува́ть;

3. (придавать более высокое общественное положение или значение) возвыша́ть, поднима́ть;

4. (о голосе) возвыша́ть;

1-4 см. узвы́сіць;

5. перен. (облагораживать) возвыша́ть;

маста́цтва ўзвыша́е чалаве́ка — иску́сство возвыша́ет челове́ка;

у. да нябёс — превозноси́ть до небе́с

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

устра́ивать несов.

1. (сооружать, строить) устро́йваць, рабі́ць; (мастерить) майстрава́ць; (приспосабливать для чего-л.) прыстро́йваць, прыла́джваць;

2. (организовывать) арганізо́ўваць, нала́джваць; (справлять) спраўля́ць;

3. (производить, учинять) разг. устро́йваць, учыня́ць;

4. (приводить в порядок) упарадко́ўваць; (налаживать) нала́джваць, ула́джваць;

5. (помещать, определять) устро́йваць, ула́джваць, уладко́ўваць;

6. разг. (оказываться подходящим) падыхо́дзіць; (удовлетворять) задаво́льваць; см. устро́ить;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́чка ср.

1. (уменьш. к во́ка) глазо́к м.; гла́зик м.;

2. (отверстие) глазо́к м.; очко́;

3. (почка) глазо́к м.;

4. (значок на игральной карте) очко́;

5. (в вязании) пе́тля ж.;

6. (в сети) очко́, ячея́ ж., яче́йка ж.;

гля́нуць хоць адны́м ~кам — взгляну́ть одни́м глазко́м;

стро́іць ~кістро́итье́лать) гла́зки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

укла́дваць несов.

1. (спать) укла́дывать, класть;

2. (покрывать предметами поверхность чего-л.) укла́дывать, выкла́дывать;

3. (располагать, размещать каким-л. образом, в определённом порядке или строить, складывая) укла́дывать;

4. (класть внутрь чего-л.) вкла́дывать; засо́вывать, сова́ть;

5. перен. вкла́дывать;

1-5 см. улажы́ць 1-3, 5, 6, укла́сці I 1-4

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)