сво́йскі, -ая, -ае.
1. Не дзікі, выгадаваны чалавекам (пра жывёл, птушак).
С. конь.
Свойскія качкі.
2. Спакойны, не брыклівы.
Свойскае жарабя.
Свойскія ласяняты.
3. Не куплёны, выраблены дома, прыгатаваны ў хатніх умовах.
Свойскай работы ніткі.
4. Пра чалавека: які спагадліва, па-таварыску адносіцца да людзей (разм.).
С. сусед.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ву́сцішны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Ціхі, спакойны. Апейка, едучы маўклівым, вусцішным лесам, доўга і радасна думаў. Мележ.
2. Страшны, жудасны. Вусцішная паныласць стаяла ў хаце. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разбія́ка ’забіяка, задзіра’ (Нар. Гом.), укр. розбия́ка. Утворана ад раз- і біць (гл.) з дапамогай суф. ‑як‑, як здаравя́ка ’дужы чалавек’, спакайня́ка ’спакойны чалавек’ (пра словаўтваральную мадэль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 132).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
успоко́енный
1. прич. супако́ены, заспако́ены; сці́шаны, суці́шаны, суня́ты; уціхамі́раны; см. успоко́ить;
2. прил. заспако́ены; (спокойный) спако́йны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ураўнава́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ураўнаважыць.
2. у знач. прым. Які мае роўны, спакойны, стрыманы характар. Рэдактар быў, як і заўсёды, спакойны, ураўнаважаны, з тым жа выглядам незалежнага, вясёлага чалавека. Колас. Адчувалася, што доктар не належаў да вельмі спакойных і ўраўнаважаных натур. Васілевіч. // Які выражае спакой, вытрымку. Гэта была зграбная маладая жанчына ў сціплым, але прыгожым адзенні, з спакойнымі ўраўнаважанымі рухамі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаспе́шлівы, ‑ая, ‑ае.
Такі, якому не ўласціва паспешлівасць; павольны. Непаспешлівы чалавек. // Пазбаўлены паспешлівасці, спакойны. Непаспешлівая манера апавядання. □ Ніна пачула яшчэ ў сенцах яго [Сяргея] спакойныя непаспешлівыя крокі. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віражлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і вірлівы (у 2 знач.). Прызвычаены да віражлівай плыні жыцця.. [Арлоўскі] не знаходзіў сабе месца, калі трапляў у ціхі спакойны закутак. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руці́на, ‑ы, ж.
Боязь змен, застой, кансерватыўнасць, адсутнасць пачуцця новага. Ад прыроды спакойны і добры, .. [Хвядос], аднак, не мог мірыцца з той руцінай, абыякавасцю, якая панавала ў школах. Чарнышэвіч.
[Фр. routine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хладнокро́вный
1. (о человеке — спокойный) спако́йны; (сдержанный) стры́маны; (выдержанный) вы́трыманы; (безразличный, равнодушный) абыя́кавы;
2. (о животном) халаднакро́ўны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зух, ‑а, м.
Разм. Бойкі, удалы, маладзецкі чалавек; хват. «Ну і сын у цябе, Андрэй Данілавіч! Зух, — кажа [дэкламатар], — сын. Можаш быць спакойны: дарогу ў жыццё ён сам сабе праб’е». Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)