Verbum

членашко́дніцтва, -а, н.

1. Наўмыснае пашкоджанне якога-н. члена ці органа свайго цела.

2. Прычыненне знявечання каму-н.

|| прым. членашко́дніцкі, -ая, -ае.

дабі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; зак., чаго.

Настойлівымі намаганнямі дамагчыся чаго-н.

Д. прызнання.

Д. свайго.

|| незак. дабіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

ку́калка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Насякомае на стадыі свайго развіцця, калі знікаюць лічынкавыя органы і развіваюцца органы дарослага насякомага.

свой, свайго́, м.; свая́, сваёй, ж.; сваё, свайго́, н.; мн. свае́, сваі́х.

1. займ. прынал. Які належыць сабе, мае адносіны да сябе, з’яўляецца асабістым набыткам.

Пабудаваць сваё жыллё.

Любіць сваю вёску.

Наведаць сваіх землякоў.

Выказаць свае адносіны да падзей.

Жыць са сваіх грошай.

Свая хатка — родная матка (прыказка).

2. Уласцівы толькі дадзенай асобе або прадмету; своеасаблівы.

У гэтай прапанове ёсць свае перавагі.

3. Уласцівы чаму-н., прызначаны менавіта для дадзенай акалічнасці, прадмета.

На ўсё свая пара.

На ўсё ёсць свае законы.

4. Родны або які знаходзіцца ў сваяцкіх, блізкіх ці сяброўскіх адносінах.

С. калі не дасць, то і не абгаворыць (прыказка). С. таварыш.

Пайсці да сваіх (наз.).

5. у знач. наз. сваё, свайго́, н. Тое, што належыць, уласціва каму-, чаму-н. (пра думку, справу, права, прывычкі і пад.).

Дамагчыся свайго.

Ён сваё дакажа (даб’ецца таго, да чаго імкнецца).

◊

Называць рэчы сваімі імёнамі — гаварыць адкрыта, не хаваючы праўды.

Не адступаць ад свайго — даказваць правату.

Не пры сваім розуме — пра псіхічна ненармальнага чалавека.

У свой час — своечасова.

ве́дамасны, -ая, -ае.

1. гл. ведамства.

2. Абмежаваны вузкімі інтарэсамі толькі свайго ведамства.

В. падыход да справы.

|| наз. ве́дамаснасць, -і, ж. (да 2 знач.).

гарэлье́ф, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Скульптурны твор, у якім фігура выступае над плоскасцю больш чым на палавіну свайго аб’ёму.

|| прым. гарэлье́фны, -ая, -ае.

імяні́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

Чалавек у дзень сваіх імянін або ў дзень свайго нараджэння.

Падарунак для імянінніка.

|| ж. імяні́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

дзіця́ і дзіцё, дзіця́ці, Т дзіцём і дзіцем, мн. дзе́ці, дзяце́й, н.

1. Малы хлопчык або дзяўчынка.

Дзеці дашкольнага ўзросту.

Д. не заплача — матка не здагадаецца (прыказка). Яшчэ зусім д.

2. перан., чаго. Пра чалавека, які набыў яркія рысы свайго асяроддзя і часу.

Д. свайго веку.

Д. вуліцы.

Д. прыроды.

|| ласк. дзіця́тка, -а, мн. -кі, -так, н. (да 1 знач.).

по́рсткі, -ая, -ае (разм.).

Хуткі, жвавы, запальчывы, быстры.

Даволі п. для свайго ўзросту чалавек.

Адзін брат спакойны, разважлівы, а другі п., гарачы.

|| наз. по́рсткасць, -і, ж.

даве́рнік, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).

Асоба, якая выдала каму-н. даверанасць ад свайго імя.

|| ж. даве́рніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. даве́рніцкі, -ая, -ае.