раі́цца несов., прям., перен. рои́ться;
пчо́лы рая́цца — пчёлы роя́тся;
ду́мкі рая́цца ў галаве́ — мы́сли роя́тся в голове́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзя́целіна, ‑ы, ж.
Дзікая канюшына; дзяцельнік. На белай дзяцеліне, што кучаравіцца ля кузні, зумкаюць пчолы. Даніленка. Коні скубуць дзяцеліну, гучна і часта фыркаюць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зу́мкаць, ‑ае; незак.
Разм. Утвараць аднастайныя звінючыя гукі (пра насякомых). Недзе блізка зумкаюць пчолы. С. Александровіч. // Хуткім налётам, рухам утвараць падобны гук. Зумкаюць кулі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакуса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Укусіць у многіх месцах або ўсіх, многіх. Хлопчыка пакусалі пчолы, ён увесь распух і пакутаваў страшэнна. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Про́паліс ’клейкае смалістае рэчыва, якое пчолы выкарыстоўваюць у якасці будаўнічага матэрыялу’ (ТСБМ). Гл. праполіс.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ра́мачнік, ‑а, м.
Рамачны вулей. Другога [чалавека] цікавілі пчолы. Стоячы над празрыстым шклом кантрольнага рамачніка, ён наглядаў .., як напаўняюцца янтарным мёдам тысячы васковых каморак-сотаў. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пчала́, -ы́, мн. пчо́лы і (з ліч. 2, 3, 4) пчалы́, пчол, ж.
Насякомае, якое перапрацоўвае кветкавы нектар на мёд.
|| памянш. пчо́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
|| прым. пчалі́ны, -ая, -ае.
Пчалінае малачко (сакрэт слінных залоз рабочых пчол, якім яны выкормліваюць лічынак на пэўнай стадыі развіцця; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наджа́ліць, ‑іць; зак., каго.
Накусаць, пакусаць (пра пчол, чмялёў, восаў). Больш за ўсіх дасталося Ціхану, пчолы наджалілі так, што Мальвіна, прыйшоўшы дамоў, не пазнала хлопца. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лясны́, лясны́й, ліснэ́й ’уласцівы лесу’, ’які жыве, расце, знаходзіцца ў лесе’, ’багаты лесам, лясісты’, ’які мае адносіны да лесаводства’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ); ’дзікі’ (пра яблыні, пчолы)’ (глыб., віл., іўеў., воран., чэрв., Сл. ПЗБ). Прасл. lěs‑ьnъ. Да lěsъ > лес (гл.). Значэнне ’дзікі’ — уплыў балтыйскага субстрату; цяпер яму адпавядаюць лат. прыметнікі ад mežs ’лес’: meža pīle ’дзікая качка’ męża zvēri ’дзікія звяры і інш.’ (Непакупны, Связи, 77–82). Сюды ж лясныя пчолы ’дзікія пчолы’ (чэрв., іўеў., воран., З нар. сл.); лясны клоп ’смярдзюха’ (Сцяшк.), польск. leśnieć ’дзічэць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варо́ўкі ’пчолы, якія крадуць мёд у другіх вуллях’ (Інстр. I). Ад *вараваць ’красці’, рус. воро́вка ’зладзейка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)