Рэзо́н ’сэнс, падстава, разумны довад’ (ТСБМ). З рус. резон ’тс’, якое з фр. raison ’прычына’ < лац. ratiōnem ’тс’ (Фасмер, 3, 463).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узбуджа́льнік, ‑а, м.

1. Прычына ўзнікнення якога‑н. працэсу. Узбуджальнік грыпу.

2. Той, хто (ці тое, што) выклікае, узбуджае што‑н. Праца была ўзбуджальнікам і эстэтычнай эмоцыі, або, інакш кажучы, мастацкага майстэрства. Перкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

предло́г​I м. (повод к чему-л.) (вы́думанная) прычы́на, -ны ж.; зачэ́пка, -кі ж.; падста́ва, -вы ж.;

предло́г для ссо́ры прычы́на (зачэ́пка, падста́ва) для сва́ркі;

◊

под благови́дным предло́гом знайшо́ўшы (прыду́маўшы) зру́чную прычы́ну;

под предло́гом пад ма́ркай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падста́ва¹, -ы, мн. -ы, -та́ў, ж.

Прычына, важкія абставіны, якія робяць зразумелымі што-н., з’яўляюцца асновай для чаго-н.

Мець законныя падставы для чаго-н. На агульных падставах (нараўне з усімі).

◊

На падставе чаго, у знач. прыназ. — зыходзячы з чаго-н., апіраючыся на што-н., у адпаведнасці з чым-н.

Дзейнічаць на падставе інструкцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недастатко́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не адпавядае чаму‑н., якім‑н. патрэбам. Недастатковыя сродкі. Недастатковыя тэмпы росту вытворчасці. // Слабы, малы. Недастатковы вопыт.

2. Які патрабуе папаўнення, няпоўны; нездавальняючы. Недастатковыя веды. // Негрунтоўны, несур’ёзны. Недастатковая прычына для слёз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зама́н ’фальшывая прычына’ ’чары’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. тул., пск. зама́н ’абман’. Аддзеяслоўны бязафіксны наз., утвораны ад за‑ман‑уць, за‑ман‑іць ’прывабіць’. Гл. маніць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адгаворка, выверт, прычына, апраўданне

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

нагода, выпадак, прычына, здарэнне

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

фарма́льны, -ая, -ае.

1. гл. форма.

2. Прасякнуты фармалізмам (у 1 знач.).

Ф. падыход да справы.

3. Заснаваны на прынцыпах фармалізму (у 2 знач.).

Ф. метад.

4. Зроблены афіцыйна, законна.

Ф. дазвол.

Фармальная прычына.

5. Такі, дзе захавана толькі знешняя форма, які існуе толькі па форме, для выгляду.

Ф. падыход.

Фармальнае права.

|| наз. фарма́льнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адкла́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Перанясенне на больш позні час; адтэрміноўка. І яшчэ была адна прычына, што таксама казала за адклад: сёння якраз прыйшоў ліст ад Алёнкі. Колас. Адклад не ідзе на лад. Прыказка. З адкладу няма ладу. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)