◎ Па́свішча, пасвішча ’паша’ (Сцяц. Сл., Жд. 1, ТС). Ад пасвіць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 46; Слаўскі, SP, 1, 95.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пашано́тка ’плётка’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Відаць, з паша‑ мотка, якое з польск. (po‑)szamotać się ’трымцець, біцца, пляскацца’. Канчатак, як у плётка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́пас ’пасьба; паша’ (БРС, Некр., Яшк.). Рус. вы́пас, укр. ви́пас, польск. wypas, чэш., славац. výpas, каш. vëpas. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выпасваць (гл. пасвіць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бло́нне ’адкрытае месца, поле’ (Нас.), ’роўная нізіна, заліўны луг’ (Яшкін). Запазычанне з польск. błonie ’луг, паша, выган’. Параўн. бало́на 2 (там і літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́свіско, пасвыско, пасовыско ’паша. выган’ (петрык., Мат. Гом.; Сл. ПЗБ, Шатал.). З польск. pastwisko ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 424). Лексема пасовыско — кантамініраваная (параўн. укр. пасовище ’тс’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цані́цца, цанюся, цэнішся, цэніцца; незак.
1. Мець пэўную цану; валодаць каштоўнасцю. Цвёрдыя сарты пшаніцы вельмі цэняцца на сусветным рынку. □ [Алег:] — Тут, у гэтых бязлесных мясцінах, паша сасна здорава цэніцца. Радкевіч.
2. Лічыцца значным, важным, каштоўным. Сёння больш пачынае цаніцца ў літаратуры такая якасць, як настраёвасць, філасофская глыбіня, добрая апавядальнасць. Гіст. бел. сав. літ.
3. Зал. да цаніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пас м., с.-х., обл.
1. (действие) выпа́сванне, -ння ср., вы́пас, -су м.;
2. (место) вы́пас, -су м.; (пастбище) па́ша, -шы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Папа́с ’месца, дзе пасецца жывёла; паша; прыпынак у дарозе з мэтай пакарміць коней, падсілкавацца і адпачыць’ (ТСБМ, Яруш.), попа́с ’тс’ (ТС), ’падножны корм’, папа́ска ’падкормка ў дарозе’ (ТСБМ, Янк. 2). Нулявы і з суф. ‑к‑ дэрыват ад дыял. папасці́ < пасці ’папасвіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́ган ’паша, участак каля вёскі, куды выганяюць жывёлу’ (Касп., Шат., Янк. I, Яруш., З нар. сл., Інстр. I, Яшк., БРС); укр. ви́гін, рус. вы́гон, польск. wygon, чэш. výhon, славац. výhon. Ад выганя́ць, гл. гнаць; параўн. структурны адпаведнік літ. ìšgana ’выган, прагон’, gãnýti ’пасвіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́маг, помпе, помяжбк ’воблака’ (Сл. Брэс.), помееы ’дажджавая хмара’ (ЛА, 2), сюды ж памжа ’напасць, ліха (Касп.). Укр. паліве ’хмара’, рус. паша ’туман’, паліжа ’дрэннае надвор’е; дрымота’. Прасл. *pamegъ ад *mbga/тьіа ’імжа. гумай’ (ЭССЯ, 21, 93). Інакш і менш пераканальна гл. памне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)