далупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак., каго-што.
1. Аблупіць, злупіць да канца. Далупіць зайца. Далупіць печаную бульбіну.
2. Разм. Дарваць, канчаткова парваць. Далупіў вопратку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
коза́ каза́, -зы́ ж.;
◊
драть, как си́дорову ко́зу лупі́ць, як сі́дараву казу́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пя́лить несов., прост. распіна́ць; (напяливать) напіна́ць, наця́гваць;
◊
пя́лить глаза́ вытара́шчваць (лупі́ць) во́чы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лупцо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы; Р мн. ‑цовак; ж.
Дзеянне паводле дзеясл. лупцаваць (у 1 знач.) і лупіць 1 (у 2 знач.).
•••
Даць лупцоўку гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лупі́цца, лупіцца; незак.
1. Лушчыцца, абдзірацца; аблазіць. Лупіцца скура. Лупіцца афарбоўка. □ Твар у камандзіра быў загарэлым, як бронза. Лупіўся нос. Гурскі.
2. Зал. да лупіць 1 (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак., што.
Разм.
1. Адарваўшы, завярнуць, загнуць. Залупіць скуру на пальцы. Залупіць кару на дрэве.
2. Загнуўшы, падняць угору; загаліць (у 2 знач.). Залупіць спадніцу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лупа́сіць ’біць, лупцаваць’, ’ісці (пра вялікі дождж)’ (Ян., Юрч. Вытв.), рус. ленінгр., урал. лупа́сить ’тс’ (і, магчыма, зах.-укр. лупеса́ти ’лупіць, здзіраць лупіну, скуру’), мар. lupotat — аб дажджы — ўзніклі ў выніку пашырэння асновы дзеяслова лупі́ць (Фасмер, 2, 535). Аналагічна лупа́шыць, лупе́шыць ’лупіць (пра дождж), біць’ (ТС), лупе́чыць ’лупцаваць’ (Юрч. Вытв.), а з іншым пашыральнікам — рус. цвяр., вяц. лупе́нить ’лупасіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выталу́піць ’вытарашчыць, вылупіць вочы’ (Крывіч, 12, 1926, 111). Відавочна, з *вы‑то‑лупіць (гл. лупіць), дзе ‑то‑ ўзмацняльная ўстаўка; параўн., напрыклад, чэш. roz‑to‑milý, рус. рас‑то‑пырить (параўн. Фасмер, 3, 446).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́нская лу́па ’свінуха тонкая (назва грыба)’ (Жыв. сл.). Гл. лупіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
налупі́ць, ‑луплю, ‑лупіш, ‑лупіць; зак., каго-чаго.
1. Надраць нейкую або пэўную колькасць чаго‑н. Налупіць воз кары.
2. Разм. Нарваць вялікую колькасць чаго‑н. Дзеці налупілі дзеразы. Налупіць морквы.
3. Разм. Набіць каго‑н.; налупцаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)