напа́л, -лу м.

1. (действие) нака́л, нака́лка ж.;

2. (степень свечения) нака́л;

бе́лы н. — бе́лый нака́л;

чырво́ны н. — кра́сный нака́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чырвані́ць несов.

1. де́лать кра́сным, багря́нить, багри́ть, обагря́ть;

2. кра́сить в кра́сный цвет;

3. разг. па́чкать во что́-л. кра́сное

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

По́куць ’кут у хаце, дзе віселі абразы і стаяў стол’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’галоўны кут у хаце’ (Сцяшк. Сл.), ’ганаровае месца ў куце пад абразамі’ (Нас.), по́кут, по́куць ’тс’ (Бяльк.), по́куць, по́куцье ’тс’ (ТС). Укр. по́куть, по́куття ’тс’, рус. покуть ’тс’. Этнаграфічныя адпаведнікі ёсць у ст.-швед. drotsäte ’ганаровае месца’ < швед. дыял. dröste ’лаўка ля сцяны насупраць уваходных дзвярэй; ганаровае месца’; літ. krikštãsuolė ’ганаровае месца, дзе дзве лавы сыходзяцца за сталом, утвараючы кут’, таксама krikštãsuolis ’тс’, рус. красный угол ’тс’ (Непакупны, Общ. лекс., 56–57). Ад по- і кут (гл.), да семантыкі гл. кут ’пачэснае месца ў хаце’ (Шат.), першапачаткова, відаць, ’найбольш абароненае месца’, як бачна з пакутаць ’загарадзіць’, гл. кутаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жалязня́к I (род. жалезняку́) м., мин. железня́к;

○ магні́тны ж. — магни́тный железня́к;

бу́ры ж. — бу́рый железня́к;

чырво́ны ж. — кра́сный железня́к

жалязня́к II (род. жалезняка́) м., разг. за́ступ; лопа́та ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пету́х в разн. знач. пе́вень, род. пе́ўня м.;

пе́рвые петухи́ пе́ршыя пе́ўні;

до петухо́в (встава́ть, сиде́ть) да пе́ўняў;

инде́йский пету́х інды́к;

◊

кра́сный пету́х чырво́ны пе́вень;

пусти́ть петуха́ пусці́ць пе́ўня.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́лер, -ру м.

1. (окраска) цвет;

чырво́ны к. — кра́сный цвет;

асно́ўныя ~ры — основны́е цвета́;

к. тва́ру — цвет лица́;

2. жив. ко́лер;

◊ зіхаце́ць (пераліва́цца) усі́мі ко́лерамі (вясёлкі) — игра́ть все́ми цвета́ми (ра́дуги)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́рац, -рцу м. пе́рец;

чырво́ны п. — кра́сный пе́рец;

◊ усы́паць (даць) пе́рцу — (каму) дать пе́рцу (кому);

у го́ры жыць ды з пе́рцам е́сці — погов. в го́ре жить и с пе́рцем есть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

буракі́, -ко́ў мн. (ед. бура́к) м.

1. свёкла ж.;

2. собир. свёкла;

пало́ць б. — поло́ть свёклу;

3. ед. нет борщ;

○ цукро́выя б. — са́харная свёкла; свеклови́ца;

◊ чырво́ны як бура́к — кра́сный как рак

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рак​I зоол. рак, род. ра́ка м.;

◊

показа́ть, где ра́ки зиму́ют навучы́ць, дзе ўюны́ (ра́кі) зіму́юць; даць пе́рцу з імбе́рцам;

когда́ рак сви́стнет прост. калі́ рак сві́сне; як на дало́ні валасы́ парасту́ць;

сиде́ть как рак на мели́ сядзе́ць як рак на ме́лі;

кра́сный как рак чырво́ны як рак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Рак м., астр. Рак

рак I м., зоол. рак;

◊ чырво́ны як р. — кра́сный как рак;

сядзе́ць як р. на ме́лі — погов. сиде́ть как рак на мели́;

паказа́ць, дзе ра́кі зіму́юць — посл. показа́ть, где ра́ки зиму́ют;

на бязры́б’і і рак — ры́ба — посл. на безры́бье и рак — ры́ба;

гро́зны р., ды во́чы зза́ду — посл. гро́зен рак, да глаза́ сза́ди

рак II м., мед. рак

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)