объявля́ться
1. аб’яўля́цца;
2. з’яўля́цца, паяўля́цца; знахо́дзіцца; см. объяви́ться;
3. страд. аб’яўля́цца, абвяшча́цца; см. объявля́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ши́рма прям., перен. шы́рма, -мы ж.;
ство́рчатая ши́рма ство́ркавая шы́рма;
◊
служи́ть ши́рмой служы́ць (з’яўля́цца) шы́рмай.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ныра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Поўнасцю апускацца ў ваду.
2. Лётаючы ў паветры, крута і хутка апускацца ўніз.
3. перан. Хутка знікаць з вачэй і зноў з’яўляцца (разм.).
Месяц зрэдку ныраў за воблакі.
4. У боксе: ухіляцца ад бакавых удараў праціўніка ў галаву.
|| аднакр. нырну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. ныра́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ме́дны, -ая, -ае.
1. гл. медзь.
2. Які мае адносіны да здабычы і апрацоўкі медзі.
Медная прамысловасць.
3. Зроблены з медзі.
Медныя грошы.
4. Колеру медзі, чырвона-жоўты.
М. твар ад прыморскага загару.
○
Медны век — пераходны перыяд ад неаліту да бронзавага веку, калі пачынаюць з’яўляцца металічныя вырабы з медзі.
◊
Медны лоб (разм., пагард.) — пра ўпартага, бесталковага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́сыпаць ’высыпаць’ (БРС, Нас., Яруш., Шат., Бяльк., Касп.); ’закінуць, расцягнуць (на вадаёме сетку-трыгубіцу)’ (Янк. II), высепа́те ’рабіць градкі ў агародзе’ (КЭС), высыпа́цца ’з’яўляцца (аб калоссі), каласаваць’ (Выг. дыс., Шатал.). Да сыпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сімвалізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
З’явіцца (з’яўляцца), быць сімвалам чаго‑н. Верш «Тры браты» сімвалізуе сабой адзінства рускага, украінскага і беларускага народаў. «Полымя». [Кола], якое запальвалі на купалле, .. магло ва ўяўленні старажытнага чалавека сімвалізаваць сонца. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пака́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да паказаць (у 1–8 знач.).
•••
Вачэй не паказваць — не бываць, не з’яўляцца дзе‑н., у каго‑н.
Пальцам (пальцамі) паказваць (тыкаць, тыцкаць) — звяртаць увагу, указваць на таго, хто праявіў сябе з адмоўнага боку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Га́нка ’загана, недахоп; строгая вымова’ (Нас.). Гэта слова, паводле яго семантыкі, наўрад ці можа з’яўляцца памяншальнай формай ад га́на (параўн. ган, гл.). Хутчэй трэба меркаваць, што яно — аддзеяслоўны назоўнік, утвораны суфіксам ‑к(а). Параўн. дзеяслоў ганіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кане́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае канец, мяжу (у прасторы і часе); проціл. бесканечны.
2. Які знаходзіцца на канцы чаго‑н., з’яўляецца канцом. Канечны пункт. □ Параход наводзіў туалет. Дні праз два зямля, канечны порт, не з’яўляцца ж туды неахайным карытам. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неаха́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не захоўвае чыстаты, парадку. Неахайная гаспадыня. // Які ўтрымліваецца ў беспарадку, неакуратным стане. Неахайны пакой. □ Параход наводзіў туалет. Дні праз два зямля, канечны порт, не з’яўляцца ж туды неахайным карытам. Лынькоў.
2. Зроблены абы-як, без стараннасці. Неахайная работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)