тьма​I прям., перен. (мрак) це́мра, -ры ж., це́мрадзь, -дзі ж.;

◊

тьма кроме́шная це́мра апраме́тная.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ме́рзость ж. брыдо́та, -ты ж., агі́днасць, -ці ж., паску́дства, -ва ср., по́скудзь, -дзі ж.; га́дасць, -ці ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скве́рность ж. га́дасць, -ці ж., бры́дасць, -ці ж.; паску́дства, -ва ср., по́скудзь, -дзі ж.; см. скве́рный​ 1.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чу́шка​I (свинья) ж., прост. сві́нка, -кі ж., дзёдзя, -дзі ж.; (поросёнок) парася́ и парасё, род. парася́ці ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гладь

1. гладзь, род. гла́дзі ж., ро́ўнядзь, -дзі ж.;

2. (род вышивки) гладзь, род. гла́дзі ж.;

◊

тишь да гладь цішыня́ ды супако́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дахадзі́ць сов.

1. (кончить ходить) доходи́ть;

хло́пчык у гэ́тым го́дзе не ~дзі́ў у шко́лу — ма́льчик в э́том году́ не доходи́л в шко́лу;

2. проходи́ть;

~дзі́ ўжо ў гэ́тых бо́тах — проходи́ уже́ в э́тих сапога́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

молодёжь мо́ладзь, -дзі ж., мн. нет;

Всесою́зный Ле́нинский Коммунисти́ческий Сою́з Молодёжи ист. Усесаю́зны Ле́нінскі Камуністы́чны Саю́з Мо́ладзі;

уча́щаяся молодёжь навучэ́нская (вучнёўская, шко́льная) мо́ладзь, мо́ладзь навуча́льных устано́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мокрота́ разг.

1. (свойство, состояние мокрого) макрата́, -ты́ ж.; макрэ́дзь, -дзі (влажность) вільго́тнасць, -ці ж.;

2. (о дожде, о мокром снеге) макрата́, -ты́ ж., макрэ́ча, -чы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заго́н м.

1. (действие) заго́н, -ну м.;

2. (огороженное место для скота) за́гарадзь, -дзі ж., пастаўні́к, -ка́ м.;

3. (полоса, участок поля) заго́н, -на м.;

◊

быть в заго́не быць у заго́не;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, гледзіце́, -дзя́ць; -дзі́; незак.

1. на каго-што і ў што. Накіроўваць позірк, каб убачыць каго-, што-н.

Г. на неба.

Г. на экран.

Вокны глядзяць у агарод (перан.: выходзяць на агарод).

2. каго-што. Разглядаць, успрымаць, знаёміцца з кім-, чым-н.

Г. спектакль.

Г. выстаўку карцін.

3. каго-што. Рабіць агляд, абследаванне.

Г. хворага.

4. каго-што, за кім-чым і са злуч. «каб». Даглядаць, турбавацца (разм.).

Г. дзяцей.

Г. за парадкам.

Г. каб усё было як трэба.

5. на каго-што. Браць прыклад з каго-н., лічыцца з кім-н.

Г. на старэйшых.

Не глядзі на лежабокаў.

6. на каго-што. Так ці інакш адносіцца да каго-, чаго-н., мець сваю ацэнку.

Г. на рэчы проста.

7. Віднецца, паказвацца адкуль-н.

Беднасць глядзела з кожнага кутка хаты.

8. заг. глядзі́(це)! у знач. выкл. Выражае:

а) папярэджанне, перасцярогу або пагрозу.

Глядзіце, не спазніцеся!

б) здзіўленне, спалох.

Глядзі, што нарабіў гэты разбойнік!

в) ужыв. як знак спасылкі ў тэксце.

Глядзі наступную старонку.

9. заг. глядзі́, 2 ас. адз. цяпер. глядзі́ш, у знач. пабочн. сл. Між тым, тым часам (разм.).

Глядзіш, і жніво надыдзе.

За якую гадзіну, глядзіш, і грыбоў вядро.

10. 1 ас. цяпер. гляджу́ (глядзі́м), у знач. пабочн. сл. Як выяўляецца (разм.).

Гляджу, аўтобус ужо на прыпынку.

◊

Воўкам глядзець (разм.) — таіць злосць на каго-н.

Глядзець з рук каго або чыіх (разм., неадабр.) — не мець самастойнасці, быць у матэрыяльнай залежнасці ад каго-н.

Глядзець праз пальцы (разм., неадабр.) — абыякава, несур’ёзна ставіцца да каго-, чаго-н., наўмысна не надаваць сур’ёзнай увагі каму-, чаму-н.

Глядзець праўдзе ў вочы — цвяроза і правільна ўсё ўспрымаць.

Глядзець смерці ў вочы — быць у вялікай небяспецы, блізка ад смерці.

Як у ваду глядзеў (разм.) — быццам наперад ведаў.

|| зак. паглядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -ледзіце́, -дзя́ць; -дзі́ (да 1—6 знач.).

|| аднакр. гля́нуць, -ну, -неш, -не; глянь (да 1, 3, 6 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)