Ры́зік ’дзеяч’ (Янк. Мат.). Ад рызыкава́ць (гл.) з дапамогай суф. ‑ік як дры́жык ’палахлівец’, вы́цік ’плакса’ (Сцяцко, Афікс. наз., 41).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заслу́женный заслу́жаны;
заслу́женный де́ятель нау́ки заслу́жаны дзе́яч наву́кі;
заслу́женный ма́стер спо́рта заслу́жаны ма́йстар спо́рту;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
муж
1. (супруг) муж, род. му́жа м., мн. мужы́, -жо́ў;
2. уст., высок. (мужчина) мужчы́на, -ны м.; (деятель) дзе́яч, -ча м.;
госуда́рственный муж дзяржа́ўны чалаве́к (дзе́яч);
учёные мужи́ вучо́ныя лю́дзі (дзе́ячы).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гіга́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Жывёла, расліна і пад. незвычайна вялікіх памераў, велікан.
Слон-г.
2. перан. Пра што-н. незвычайна вялікіх памераў.
Завод-г.
3. перан. Талент, вялікі дзеяч у якой-н. галіне.
Гіганты навукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карыфе́й, ‑я, м.
1. Кіраўнік хору ў старажытнагрэчаскім тэатры.
2. перан. Выс. Выдатны дзеяч на якім‑н. долі дзейнасці. Карыфей навукі. Карыфей тэатра. Карыфеі сусветнай літаратуры.
[Грэч. koryphaios.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ветэра́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Стары, бывалы воін.
В.
Грамадзянскай вайны.
2. перан., чаго. Стары, заслужаны працаўнік, дзеяч у якой-н. галіне.
В. працы.
В. навукі.
|| ж. ветэра́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак (разм.).
|| прым. ветэра́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удасто́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак.
1. каго-што чаго. Узнагародзіць, прызнаць дастойным (кніжн.).
У. урадавай узнагароды.
Дзеяч, удастоены ганаровага звання.
2. каго (што) чым. Аказаць каму-н. гонар сваёй увагай, прыхільнасцю і пад.
У. позіркам.
Не ўдастоіць адказам.
|| незак. удасто́йваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каапера́тар, ‑а, м.
1. Дзеяч у галіне кааперацыі (у 2 знач.); удзельнік, член кааперацыі.
2. Разм. Работнік кааператыве, кааперацыі (у 3 знач.). Ксавэр Блецька адышоў ад зямлі і стаў тутэйшым кааператарам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́тлук ’свавольнік’ (Бяльк.); ’нахабнік, нягоднік’ (Янк. III). Запазычанне з польск. wytłuk ’мужчына або жанчына непрыстойнага жыцця, распуснік, лайдак’. У варыянце вы́тлуч ’тс’ (Шат.) ‑ч‑, відавочна, пад уплывам дзеяслова таўчы або па аналогіі з іншымі словамі з ‑ч‑ суфіксальным тыпу слухач, дзеяч, штурхач.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палігло́т, ‑а, М ‑лоце, м.
Чалавек, які ведае многа моў. Сапраўдным паліглотам свайго часу быў другі буйны дзеяч беларускай культуры — паслядоўнік Скарыны Сымон Будны, які.. дасканала авалодаў беларускай, польскай, царкоўнаславянскай, грэчаскай, лацінскай і стараяўрэйскай мовамі. Жураўскі.
[Ад грэч. polý — многа і glōtta — мова.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)