сула́ддзе, ‑я, н.
Тое, што і суладнасць. [Песняру] ўласцівы і другія традыцыйныя рысы рамантычнага героя — адзіноцтва і поўнае суладдзе яго жыцця з жыццём прыроды. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умере́ть сов., прям., перен. паме́рці;
умере́ть сме́ртью геро́я паме́рці сме́рцю геро́я;
де́ло на́ших отцо́в не умрёт спра́ва на́шых бацько́ў не памрэ́; см. умира́ть;
◊
хоть умри́ хоць памры́;
умере́ть со сме́ху паме́рці (зайсці́ся) са сме́ху (ад ро́гату);
умере́ть не́когда паме́рці няма́ ча́су.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паку́тніцтва, ‑а, н.
Стан, доля пакутніка. Наіўная рамантывацыя [у ранніх вершах Танка] праяўляецца ў адрыве пачуццяў ад жыццёвых сітуацый, у пакутніцтве лірычнага героя і таямнічай змрочнасці пейзажнага фону. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штры́фель, ‑фля, м.
Адварот на грудной частцы верхняга адзення. На штрыфлі.. [Макаравага] пінжака гарэла Залатая Зорка Героя. Сабаленка. [Вераніка] паправіла на штрыфлі Славінага пінжака значок «Юны варашылаўскі стралок». Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаргава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. чаргаваць і стан паводле знач. дзеясл. чаргавацца. Рух, дзеянне ў апавяданні перадаецца амаль выключна зменай, чаргаваннем настрояў героя і развіццём думкі. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сказ, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У граматыцы: сінтаксічна і інтанацыйна аформленая канструкцыя, якая выражае закончаную думку.
Безасабовы с.
Складаны с.
2. Народнае эпічнае апавяданне аб падзеях мінулага або сучаснасці.
С. пра герояў Вялікай Айчыннай вайны.
3. У літаратуразнаўстве: форма апавядання ў творы, што вядзецца ад імя літаратурнага героя. «С. пра Лысую гару».
|| прым. ска́завы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Салядыно́вы ’бледна-зялены (колер)’ (Сл. рэг. лекс.). Рус. селадо́новый ’колеру марской хвалі’. Мяркуючы па месцы націску, з польск. seladynowy ’бледна-зялёны’. Слова ўзыходзіць да франц. céladon ’селадон’ і, далей, да імя героя пастухоўскага рамана «Астрэя» Анарэ д’Юрфэ (1568–1625 гг.). Гл., напрыклад, Мацэнаўэр, LF, 19, 248; Голуб-Копечны, 329; Фасмер, 3, 594; Брукнер, 484.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спрашчэ́нства, ‑а, н.
Павярхоўны, спрошчаны надыход да вырашэння складаных пытанняў, задач. І ў абмалёўцы галоўнага героя, і ў вырашэнні канфлікту Купала .. застаецца верным народнай традыцыі, пазбягае спрашчэнства і схематызму. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапасава́цца I (да чаго) сов. и несов., в разн. знач. согласова́ться (с чем);
прыме́тнікі ~су́юцца да назо́ўнікаў — прилага́тельные согласу́ются с существи́тельными;
паво́дзіны і ўчы́нкі геро́я ~су́юцца да яго́ хара́ктару — поведе́ние и посту́пки геро́я согласу́ются с его́ хара́ктером
дапасава́цца II сов., спорт., разг. допасова́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абстрагава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак. і незак., што.
Кніжн. Выдзеліць (выдзяляць) найбольш істотныя, заканамерныя прыкметы і сувязі прадмета шляхам мысленнага аддзялення ад мноства іншых, неістотных яго уласцівасцей, якасцей, сувязей. Абстрагаваць рысы характару героя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)