адбудава́цца, -ду́юся, -ду́ешся, -ду́ецца; -ду́йся; зак.

1. Закончыць пабудову чаго-н. для сябе.

Да восені адбудуемся.

2. Пабудавацца нанава, аднавіць жыллё пасля разбурэння, пажару і пад.

Вёска нанава адбудавалася.

|| незак. адбудо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прачну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ніся; зак.

1. Перастаць спаць, прабудзіцца.

Дзіця прачнулася рана.

У грудзях прачнулася нянавісць (перан.).

2. перан. Ажывіцца, прыйсці ў рух.

Вёска прачнулася.

|| незак. прачына́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́ддаль.

1. прысл. На некаторай адлегласці.

Хата стаяла в.

2. прыназ. з Р. Ужыв. пры абазначэнні прадмета, пункта і пад., у адносінах да якога вызначаецца месца знаходжання, становішча каго-, чаго-н.

В. дарогі стаяла вёска.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лагчы́на, -ы, мн. -ы, -чы́н, ж.

1. Нізкае месца сярод адхонных схілаў; лог.

Ісці лагчынай.

2. Нізіна.

Вёска знаходзілася ў лагчыне.

|| памянш. лагчы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

|| прым. лагчы́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дакалга́сны, ‑ая, ‑ае.

Які адносіцца да часу, што папярэднічаў з’яўленню калгасаў. Дакалгасная вёска. Дакалгаснае жыццё.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пасе́лішча ’селішча’, ’месца, заселенае людзьмі, вёска, пасёлак’ (ТСБМ). Да се́лішча (гл.). Па‑ пад уплывам пасяліцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бядня́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да бедняка. Бядняцкая гаспадарка. // Які складаецца з беднякоў. Бядняцкая вёска, грамада.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацямне́цца, ‑еецца; зак.

Разм. Тое, што і зацямнець. Удалечыні, дзе ляжала ціхае поле, зацямнелася вялікая вёска. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́будавацца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.

Закончыць будавацца, пабудавацца. Дванаццаціхатняя вёска ў часы рэвалюцыі выбудавалася ўся на панскай зямлі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́мерці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -мра; -мер, -рла; зак.

1. Поўнасцю знікнуць у выніку гібелі, смерці.

Племя вымерла.

2. Абязлюдзець, апусцець у выніку масавай смерці жыхароў ад голаду, эпідэміі.

Вёска вымерла ад эпідэміі.

|| незак. выміра́ць, -а́е.

|| наз. выміра́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)