папало́ць, ‑палю, ‑полеш, ‑поле; зак., што.

1. Выпалаць, апалоць усё, многае. Папалоць буракі. Папалоць усе грады.

2. і без дап. Палоць некаторы час. Папалоць да абеду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разрэ́дзіць, -рэ́джу, -рэ́дзіш, -рэ́дзіць; -рэ́джаны; зак., што.

1. Зрабіць радзейшым, не такім частым, аддзяліўшы прамежкамі адзін ад аднаго.

Р. буракі.

2. Зрабіць меней шчыльным, меней густым.

Сонца разрэдзіла туман.

3. Разбавіць, развесці якой-н. вадкасцю.

Р. раствор.

|| незак. разрэ́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разрэ́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лебядо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да лебяды.

2. у знач. наз. лебядо́выя, ‑ых. Сямейства двухдольных травяністых і паўкустовых раслін, да якога адносяцца лебяда, буракі, шпінат і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

убра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; -а́ў, -а́ла; убяры́; -а́ны; зак., што.

1. Сабраць ураджай сельскагаспадарчых культур.

У. буракі машынамі.

2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць.

У. залу кветкамі.

Іней убраў дрэвы (перан.).

|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. убо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

борщ м. боршч, род. баршчу́ м., буракі́, -ко́ў ед. нет; (суп из листьев молодой свёклы) бацві́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дайсці да гатоўнасці ў выніку парання.

Буракі ўпарыліся.

2. Спацець ад напружанай дзейнасці, цяжкай працы.

У. на рабоце.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра каня: пакрыцца потам, узмыліцца ад гонкі.

Конь упарыўся.

|| незак. упа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паадса́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. Пра многае — апдзяліўшы, пасадзіць на новае месца.

П. буракі.

2. што. Пра многае — замест таго, што прапала, згінула, пасадзіць зноў.

П. бульбу.

3. каго. Пра многіх — прымусіць сесці асобна.

П. вучняў за асобныя парты.

4. каго. Пра многіх — адняць ад маці.

П. цялят.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасашчы́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Сашчыкнуць усё, многае. А-а, ды гэта ж зусім не дзік, а іхні стары гусак, што летась залез у гарод і пасашчыкваў усе буракі. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Расама́ты ’лахматы, касматы, калматы’, ’з мноствам каранёў (пра буракі, моркву)’ (Янк. 3.), ’лахматы’ (Мат. Гом.). Прыметнік ад раса́ 2 (гл.) з суфіксам ‑ма‑, параўн. таўсматы (ад то́ўсты), гл. У аснове семантыкі прызнак ’махрыстасць, растрапанасць’. Параўн. балг. дыял. реса́т ’з абтрапанымі краямі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ру́нклі ’кармавыя буракі’ (Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене (LKK, 30, 116), з літ. ruñkeliai ’тс’; для рус.прыбалт. ру́нкаль, ру́нкуль ’бурак’, што з ням. Runkel ’тс’, мяркуецца пасрэдніцтва лат. riñkulis, runkuls ’тс’, гл. Лаўчутэ, Балтызмы, 129; Анікін, Опыт, 269.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)