турмалі́н, ‑у, м.

Мінерал крышталічнай будовы, разнавіднасці якога маюць самыя розныя колеры і прымяняюцца ў оптыцы, радыётэхніцы і ювелірнай справе. Малінавы турмалін.

[Ням. Turmalin.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ша́нцавы, ‑ая, ‑ае.

У ваеннай справе — які служыць для акопвання, для будовы акопаў, траншэй і пад. Шанцавая кірка.

•••

Шанцавы інструмент гл. інструмент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Масі́ў ’горнае ўзвышша аднароднай геалагічнай будовы’, ’вялікая прастора, аднародная паводле якіх-небудзь прыкмет’ (ТСБМ). З польск. або з рус., у якія з франц. massif ’цяжкавагавы’ (SWO, 458; Лёхін, 428).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уралі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

1. Мінерал валакністай будовы; разнавіднасць рагавой падманкі.

2. Спецыяльная сумесь, якая ўжываецца для вырабу вогнеўстойлівага кардону, электраізалятараў і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вершасклада́нне, ‑я, н.

1. Сістэма будовы, склад вершаванай мовы. Сілабічнае вершаскладанне. □ Сваёй літаратурнай дзейнасцю Купала і Колас унеслі многа новага ў беларускае вершаскладанне.

2. Складанне вершаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэ́рмас, ‑а, м.

Пасудзіна асобай будовы, якая засцерагае змешчанае ў ёй ад астывання або награвання. Прыйшоў пануры старшына і аб’явіў, што падвезлі тэрмасы з абедам. Мележ.

[Ад грэч. thermos — гарачы, цёплы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бары́т, ‑ту, М ‑це, м.

Мінерал белага або шэрага колеру крышталічнай будовы, які выкарыстоўваецца для вырабу бяліл, эмалей, а таксама ў папяровай, гумавай вытворчасці і ў медыцыне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ланцу́жны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ланцуга (у 1 знач.). Ланцужны звон. // Зроблены з ланцугоў. Ланцужная падвеска. □ І ланцужныя рвуцца аковы, І змятаюцца здзеку будовы. Гурло.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амо́рфны, ‑ая, ‑ае.

1. Спец. Які не мае крышталічнай будовы. Аморфнае рэчыва. Аморфны стан.

2. Які не мае форм змянення. Аморфныя мовы.

3. перан. Бясформенны; расплывісты. Аморфны твор.

[Ад грэч. amorphos — бясформеннасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пуры́ны, ‑аў; адз. пурын, ‑у, м.

Спец. Складаныя арганічныя злучэнні з наяўнасцю азоту цыклічнай будовы; сустракаюцца ў жывёльным арганізме як прадукт абмену рэчываў, а таксама ў некаторых раслінах.

[Фр. purin.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)